Documentairemaker Marina Meijer: ‘Ik vind het mooi om dualiteit te zien, in mensen en in films’

De allereerste film die indruk maakte op documentairemaker Marina Meijer was Bambi. Ze was vijf, en haar vader nam haar mee naar het toenmalige LantarenVenster in Rotterdam (nu KINO). Toen ze de bioscoop uitliepen kon Marina niet ophouden met huilen. ‘Was het misschien toch te eng?’ vroeg haar vader. ‘Nee,’ huilde Marina. ‘Ik vond het alleen zó mooi!’ Ze had vroeg door dat film iets met je doet, zelfs als dat getekende hertjes zijn. (En ze was de enige niet).

In de jaren na Bambi en op de middelbare school hield Marina zich al veel bezig met fotografie en beeld. Toch ging ze uiteindelijk naar de universiteit om Politicologie en Taal en Cultuur Studies te studeren. Voor haar studieopdrachten wilde ze het liefst mensen interviewen. ‘Ik ben altijd op zoek geweest naar contact met anderen, om vanuit hun perspectief dingen proberen te begrijpen,’ vertelt ze. Uiteindelijk smolten haar liefde voor beeld en mensen samen en besloot ze zich in te schrijven voor Documentaire Regie aan de Filmacademie.

Marina’s afstudeerfilm, de korte documentaire Cargo, ging over een boorplatform middenin de Noordzee. Een groep mannen tussen de golven. Daarvoor maakte ze Water aan wal, een korte film over een jonge schipperzoon op een gereformeerd schippersinternaat. Tussendoor zat ze nog een tijd in een hotel met allemaal Poolse mannen, en de afgelopen maanden heeft ze helemaal in haar eentje een documentaire gedraaid in een Rotterdams transformatiecentrum voor risicojongens. ‘Mannenonderwerpen’ door de lens van een vrouw. Waar komt die fascinatie vandaan, en welke filmmakers hebben Marina geïnspireerd?

Eindeloze schetsen
‘Films zijn voor mij heel lang puur gevoelens geweest, iets waardoor je je fijn of juist verdrietig kan voelen. Door filmmakers als Claire Denis of Lynne Ramsay heeft film voor mij een diepere betekenis gekregen. Beau Travail van Claire Denis heb ik denk ik wel vijf keer gezien. Hun werk draait op intuïtie en gevoel, maar tegelijkertijd is er waanzinnig goed over nagedacht. Het zijn twee totaal verschillende makers, maar je voelt de manier waarop zij naar de wereld kijken, en daar voel ik me verbonden mee. Het intrigeert me omdat het zo eigen is. Het zijn een soort schetsen die ik eindeloos kan bekijken. Ramsays You Were Never Really Here is de film die me het meest is bijgebleven van afgelopen jaar. Dat ze extreem geweld zó kwetsbaar kan maken, vind ik fantastisch.’ 

Ik heb lang mijn hoofd gebroken over waarom ik als vrouw juist zo graag mannenwerelden film 

Scherp en subtiel
‘Vroeger was ik nooit geïnteresseerd in documentaires, omdat het vaak reportages zijn waarbij het alleen maar gaat over informatieoverdracht. Maar bij de documentaires van Pawel Pawlovski (ook bekend van fictiefilms Ida en Cold War, red.), bijvoorbeeld, besefte ik dat ik écht naar iemands blik zat te kijken, naar de manier waarop iemand de wereld ziet. Toen werd het voor mij pas interessant. The 3 Rooms of Melancholia van Pirjo Honkasalo was de eerste documentaire die ik op de Filmacademie zag waarvan ik echt dacht: ‘wow’. Ik heb nog nooit zó hard gehuild bij een film die me tegelijkertijd zo hard aan het denken zette. Ik ben heel gevoelig voor sfeer, en de manier waarop Honkasalo de gemoedstoestand van de kinderen in haar film weet te vertalen, dat is echt waanzinnig. Dat je op een subtiele manier zó scherp kunt zijn. Ik hou ook van Frederick Wiseman, want die kiest altijd een hele specifieke arena, waarin mensen tot elkaar veroordeeld zijn. De relatie tussen de documentairemaker en de mensen voor de camera vind ik sowieso heel mooi. Dat voel je ook in Beppie, van Johan van der Keuken. Die film is zo ontzettend vrij.’

Sterke vrouwen en kwetsbare mannen
‘Ik heb lang mijn hoofd gebroken over waarom ik als vrouw, en als feminist, juist zo graag mannenwerelden film. Op een gegeven moment las ik een interview met Chloé Zhao van The Rider, waarin ze zegt dat feminisme niet alleen gaat over dat we vrouwen moeten leren om sterk te zijn, maar ook over dat we mannen moeten leren dat ze kwetsbaar mogen zijn. Dat ben ik met haar eens. Het contrast tussen het harde en het zachte, tussen vrouwen en mannen, daar ben ik van kinds af aan al mee bezig. Ik vind het mooi om dualiteit te zien, zowel in mensen als in films. Er is geen goede of slechte kant.’ 

Vrouwen die lak hebben
‘Drie films die dit jaar uitkomen en waar ik erg naar uit kijk zijn High Life van Claire Denis – natuurlijk, Take Me Somewhere Nice van Ena Sendijarevic en Now Something Is Slowly Changing van Menna Laura Meijer. Drie films van heel verschillende vrouwen, maar alle drie gedurfde makers met een eigen stem die lak hebben aan sociale conventies. Dat soort stemmen zijn hard nodig in een wereld waar conservatieve stromingen in opkomst zijn, en waar zowel vrouwen als mannen weer in hokjes worden geduwd. Zij verzetten zich daar op hun eigen manier tegen en dat is inspirerend voor wie dan ook.’

Veranderen voor de liefde
‘Ik vind álles aan documentaire maken leuk. Ik begin vanuit gevoelens of vragen die in mijn hoofd, hart of leven spelen en die ga ik dan uitzoeken. Meestal vind ik dan plekken die ver van mij af staan, met mensen erin die heel anders zijn dan ikzelf, maar die wel raakvlakken met mijn onderwerp hebben. Dan ga ik daar tijd doorbrengen en daarna pas filmen.’ 

Ik vind álles aan documentaire maken leuk

‘Drie jaar geleden ben ik voor het eerst binnengestapt bij het transformatiecentrum hier in Rotterdam-Zuid. De afgelopen acht maanden heb ik daar in mijn eentje heel intensief gefilmd voor mijn nieuwe documentaire. Ik stoor zo min mogelijk. Als er dan iets gebeurt wat belangrijk of interessant is, dan pak ik de camera erbij. Ik ben echt om die plek en de mensen gaan geven. De film speelt zich af binnen de vier muren van het centrum, waarbij de blikken van de risicojongens en hun begeleiders een spiegel vormen voor de samenleving. Het centrum staat symbool voor het vermogen om te veranderen, wat volgens Plato ook een daad van liefde kan zijn, mits er sprake is van gelijkwaardigheid. In mijn eigen leven ben ik daar ook veel mee bezig geweest. Het is ook geen film over probleemjongeren, maar over het gevoel dat je wil of moet veranderen terwijl je weet dat het nooit genoeg zal zijn. En dat is denk ik voor veel mensen herkenbaar.’

Foto’s: Lauren Murphy

---

Blikvangers is een samenwerking tussen Cineville en VERS, het online magazine van de Vereniging voor Nieuwe Film- en Televisiemakers. Lees ook onze interviews met Vincent Boy Kars, Beri Shalmashi, Max de Wolf, Shady El-Hamus, Emma Westenberg, Ena Sendijarevic, Rosanne Pel, Steven Wouterlood enNina Badoux. High Life en**Take Me Somewhere Nice zijn beiden te zien opIFFR.