Ben Wheatley's nieuwe film High-Rise begint zoals hij eindigt: in een bijna post-apocalyptische puinzooi, een samenleving in scherven, een gebouw waarin niets meer naar behoren functioneert. Hoofdrolspeler Tom Hiddleston overleeft op zijn balkon door een Duitse herder te roosteren.
Met een kelderende valuta, regering zonder leiding, absente oppositie, dreigende afsplitsing van Schotland en Noord-Ierland en om zich heen grijpende, agressieve xenofobie in de straten, is de week na Groot-Brittannië's desastreuze #Brexit het ideale moment om de film uit te brengen. High-Rise is een verfilming van het gelijknamige boek uit 1975 van de Engelse schrijver J.G. Ballard. Zoals wel vaker blijkt zijn werk een vooruitziende blik te bevatten. Het verhaal van boek en film speelt zich af in een enorme woontoren waarin de sociale orde in chaos ontaardt. Maar ook op grotere schaal kan het hard bergafwaarts gaan, zien we nu.
SOS
Eén van de mensen die zich de afgelopen maanden hard maakten voor een Verenigd Koningrijk bínnen de Europese Unie, was de Labour-parlementariër Jo Cox. Een week voor het referendum werd ze door een neonazi vermoord. Die aanslag was voor de groep Portishead de aanleiding om hun versie van ABBA's SOS, speciaal opgenomen voor de soundtrack van High-Rise, een dag voor het Brexit-referendum alsnog online te zetten. Tegen het einde van de clip strekt zangeres Beth Gibbons haar hand uit naar de kijker en verschijnt een citaat van Cox in beeld: 'We have far more in common than which divides us.'
Het zijn hoopvolle woorden van Jo Cox, waarvan de betekenis momenteel op losse schroeven staat. Een dag na het referendum klonk Portishead-producer Geoff Barrow op Twitter al een stuk minder verzoenlijk.
Where are those happy days?
De knappe jonge arts Robert Laing (Tom Hiddleston) is in High-Rise de persoon door wiens ogen wij de ontwikkelingen in het flatgebouw volgen. Zijn apartement is bovenin bij de welgestelden, maar hij raakt als eenling ook bevriend met het gewone volk op de laagste etages. Naarmate de publieke voorzieningen haperen en de spanningen oplopen, degenereren de verhoudingen tussen de bewoners tot rampzalige proporties. Laing navigeert ertussendoor.
Het flatgebouw in High-Rise is een sociaal experiment dat mislukt.
'SOS' van ABBA ging over een relatie die op zijn laatste benen loopt. Het is een geniale popsong, de single die — na de winst op het Eurovisie Songfestival het jaar ervoor — de internationale hitmachine van de Zweedse groep op gang bracht. High-Rise verlegt de context totaal. Portishead brengt in hun prachtige bewerking de wanhoop en uitzichtloosheid in de tekst naar de oppervlakte: 'Where are those happy days? They seem so hard to find / I tried to reach for you, but you have closed your mind'.
Het is alsof de remainers het tegen de leavers hebben. Of de rest van de EU tegen de Britten. Het flatgebouw in High-Rise is een sociaal experiment dat mislukt. De maakbaarheid van de samenleving delft het onderspit. Donald Trump kan president van Amerika worden. Het volksempfinden in ons eigen land is vaak ook schrikbarend. Tegen de achtergrond van die ontwikkelingen wordt een grappige, grimmige film ook een schrijnende kijkervaring. How can I even try to go on?
High-Rise is nu te zien. Kijk hier voor alle draaitijden.
Lees meer columns van Job, bijvoorbeeld over Maggie's Plan, Strike a Pose, Quand on à 17 ans, Hardcore Henry, A Bigger Splash, Eddie the Eagle, Mountains May Depart, Belgica, Anomalisa, The Big Short, Janis, The Hateful Eight, Carol, Steve Jobs, Les Cowboys, The End of the Tour, Youth en The Lobster.
En voor meer filmmuziek check je de Spotify Cineville Playlist van Job:
