Er zijn het afgelopen jaar weinig films uitgekomen die zo propvol popliedjes zitten als Free Range van de Estse filmmaker Veiko Õunpuu. Boyhood natuurlijk, en The Wolf of Wall Street kwam ook een heel eind. Vergeleken met die twee Amerikaanse box office-knallers is Free Range maar een rare, tegendraadse en soms wat raadselachtige film. Dat geldt ook voor de soms wat oubollige arbeidsvitaminen op de soundtrack (Cat Stevens, Jim Croce).
De twee vaagste scènes van Free Range zijn de eerste en de laatste. Beide zijn voorzien van een nummer van de enigmatische zanger Scott Walker (rechts op de openingsfoto), en beide liedjes zijn afkomstig van een lp die al jaren niet meer in de handel is, en evenmin op Spotify of in iTunes verkrijgbaar is: The Moviegoer (1972). Je hoort de tikken en het gekraak in Õunpuu’s tweedehands vinylplaat door de boxen van het filmtheater. Dat is wel zo toepasselijk, want ook de montage van zijn derde film is (opzettelijk, maar waarom?) rafelig en grof.
In de eerste scène staan hoofdrolspeler Fred (links op de openingsfoto) en zijn vrouw Susanna in een veldje hun best te doen om de bladzijden van een boek te verbranden. Welk boek, of wat het verband is met wat komen gaat, wordt niet duidelijk. Er is geen locatiegeluid, wat klinkt is ‘The Ballad of Sacco and Vanzetti’ van Scott Walker. Het is, zoals alle liedjes van The Moviegoer, een cover van een filmthema, in dit geval van Joan Baez’ titelsong uit de Italiaanse film Sacco e Vanzetti (1971). Die gaat over een van de meest spraakmakende rechtszaken van de twintigste eeuw, waarbij twee Italiaans-Amerikaanse anarchisten een gewelddadige roofoverval in de schoenen werd geschoven. Er was protest in de hele wereld, ook in Nederland. De songtekst is gebaseerd op een brief van Bartolomeo Vanzetti: ‘Blessed are the persecuted / And blessed are the pure in heart’. Beide mannen gingen in 1927 niettemin de elektrische stoel op.
Puur van hart kan je Fred niet noemen, vervolgd hooguit door zijn schoonvader, tevens hoofdredacteur van de krant waar hij werkt (als filmrecensent!). Fred wordt namelijk de laan uitgestuurd voor het publiceren van flauwe grap waar de lezer een intelligente beschouwing van The Tree of Life had mogen verwachten. Fred is een onaangename, zelfingenomen, destructieve lapzwans. Uiteraard heeft hij ook een boek geschreven met een ‘duistere’ levensvisie waar de wereld niet klaar voor is. Net als de meeste mannen in Õunpuus films is hij bovendien heel slecht voor zijn vrouw. Het is frustrerend dat ze niet bij hem weg gaat. De regisseur verliest níet de sympathie voor zijn hoofdpersonage, en voorziet de laatste scène van ‘Glory Road’, een ander nummer van The Moviegoer.
Scott Walker had Neil Diamonds ‘Glory Road’ gehoord in WUSA, een geflopte en gekraakte film uit 1970 met Paul Newman als gedesillusioneerde radiopresentator die aan het eind zijn microfoon aan de wilgen hangt – ‘looking for something, knowing that it ain’t here where I’m at’, zoals de tekst luidt. De bizarre laatste scène van Free Range suggereert dat ook Fred klaar is om het eens over een andere boeg te gooien. Het zou eens tijd worden.
Free Range is nog te zien in EYE, LAB111 en LantarenVenster.
Lees meer columns van Job, bijvoorbeeld over The Riot Club, The Hunger Games: Mockingjay - Part I,. Mommy, 20,000 Days on Earth, Infiltrant, Clouds of Sils Maria, Kreuzweg en Dorsvloer vol Confetti, A Most Wanted Man, Bird People, Dazed and Confused, Boyhood, The Fault in Our Stars, Deux jours, une nuit, Joe, Scacro GRA, The Wind Rises, Les salauds, Vochtige streken, The Missing Picture, Suzanne, Miele, We are the Best!, Frozen, 12 Years a Slave, Her, Only Lovers left Alive, Dallas Buyers Club, American Hustle, The Wolf of Wall Street.
En voor meer filmmuziek check je de Spotify Cineville Playlist van Job:
