Een vreemdelingenlegioen heeft de stad bezet. Van enig verzet door soldaten of politie lijkt geen sprake. Ze zijn er gewoon ineens met hun jeeps en tulbanden en machinegeweren. En megafoons, waarmee ze in de straten nieuwe regels voor de inwoners omroepen: Sigaretten zijn verboden. Voetballen is verboden. Muziek is verboden. De mannen beroepen zich op de koran, maar als ze met hun wapentuig de moskee binnenstappen worden ze streng terechtgewezen door de imam.
Timbuktu is niet opgenomen in het gelijknamige stadje in Mali, dat zou veels te gevaarlijk zijn geweest. Hoewel de Malinese en Franse legers de plaats twee jaar geleden heroverden op de Toerag-rebellen die Timboektoe in 2012 innamen, wordt er nog steeds gevochten in de regio. Nederland neemt deel aan de VN-vredesmissie in het het gebied. De Volkskrant schreef afgelopen zaterdag nog: ‘De vijand is niet duidelijk herkenbaar, zijn strategie is geslepen.’ Dat was nadat er eerder deze maand een legerhelikopter neerstortte waarbij twee Nederlandse soldaten omkwamen.
Erg snugger komt de bezetter niet over in Timbuktu. De film heeft soms iets van een subtiele slapstick, alsof je naar een wel heel exotische Mr. Hulot-film zit te kijken. De manier waarop een groep jongens de ‘geen voetbal’-regel omzeilt, levert een onbetaalbare scène op. Musiceren valt minder goed te faken. Als de zon onder is, gaan de soldaten op zoek naar de bron van het lied dat over de daken en door de steegjes klinkt , ‘Timbuktu Fasso’.
Een man tokkelt op zijn kora, een vrouw zingt in het Bambara: “Ko o ye ne faso ye / N balimalu, Tonbuktu ye ne faso ye”. Het is mijn land, mijn vrienden, Timboektoe is mijn land. Er zitten nog een paar vrienden bij. Misschien denken ze dat het zo’n vaart niet zal lopen. Muziek zit de Maliërs in het bloed, daar maakt een stel fanatieke moedjahedien niet 1-2-3 een einde aan. Dat blijkt een pijnlijke vergissing, de slapstick slaat snel om in gruwelijke realiteit.
De zangeres is de Malinese Fatoumata Diawara, die sinds 1999 pendelt tussen Frankrijk en haar moederland. ‘Timbuktu Fasso’ schreef ze samen met filmcomponist Amine Bouhafa, die een César won voor zijn muziek bij Timbuktu. Na de akoestische performance in het midden van de film, klinkt een georkestreerde versie van het lied over de aftiteling. Tot een paar jaar geleden vond één van de belangrijkste muziekfestivals van West-Afrika plaats in Timboektoe. Het is tijdelijk uitgeweken naar de zuidelijke hoofdstad Bamako, en Diawara trad er begin dit jaar op.
‘Ruim zes maanden lang konden we geen muziek maken in Mali, vertelt ze in dit item van PBS NewsHour. ‘Kan je het je voorstellen? I was suffering like in the movie.’
Timbuktu gaat donderdag in première. Kijk hier voor de draaitijden. Vrijdag 27 januari presenteert Job een nieuwe editie van Fullscreen (videoclips op het grote doek).
Fatoumata Diaware & Roberto Fonseca treden 24 mei op in de North Sea Jazz Club.
Lees meer columns van Job, bijvoorbeeld over Wild, Selma, Girlhood en Rihanna, Birdman, P’tit Quinquin, Free Range, The Riot Club, The Hunger Games: Mockingjay - Part I en Mommy.
En voor meer filmmuziek check je de Spotify Cineville Playlist van Job:
