Op de avondmarkt van Taipei kan je alles vinden. Magische sponzen, bedelarmbandjes, snelladers en pluizige sleutelhangers: alles wat je niet nodig hebt, maar wat sierlijk glittert en glinstert onder het neon-licht van kunstmatig verlangen. In Left-Handed Girl beleven we de markt vanuit de ogen van de vijfjarige I-Jing, wiens moeder zich drie slagen in de rondte werkt in haar noedelkraam om het gezin te onderhouden. Zowel I-Jing als haar tienerzus I-Ann komen af en toe helpen, terwijl die laatste ook een baantje in een dubieuze betelnootzaak heeft. Alle drie hebben ze hun eigen problemen: moeder Shu-Fen moet de schulden van haar ex betalen, I-Ann heeft een semi-verveelde affaire met haar baas en I-Jing krijgt van haar traditionele opa te horen dat ze haar linkerhand niet meer mag gebruiken, omdat deze door de duivel bezeten is.
Op het filmfestival van Cannes vertelt de Taiwanees-Amerikaanse filmmaker Shih-Ching Tsou aan een groepje journalisten hoe haar eigen familiegeschiedenis de impuls gaf voor het script: ‘Het verhaal begon bij mijn eigen opa die me vertelde dat de linkerhand de hand van de duivel is, en me vroeg deze niet te gebruiken. Toen hij me dat vertelde begreep ik het niet, want ik was niet linkshandig. Ik bleek al ‘gecorrigeerd’ toen ik nog veel jonger was, en ik wist het niet eens.'
Tsou groeide op in Taipei en vertrok rond de eeuwwisseling naar New York om een master in Media Studies aan The New School te volgen. Daar ontmoette ze Sean Baker, wat het begin zou zijn van een jarenlange samenwerking. Tsou produceerde onder andere zijn populaire indie-films Tangerine (2015), The Florida Project (2017) en Red Rocket (2021). Ondertussen bleef ze denken aan haar eigen verhaal en lukte het haar een paar jaar geleden om Left-Handed Girl ook echt te gaan maken. ’Na twintig jaar gewerkt te hebben aan films van anderen, voelt dit als de herstart van mijn eigen carrière als regisseur.’
Met haar eigen realistische stijl maakte ze van Left-Handed Girl een slice-of-life drama, dat meandert door thema’s zoals seksisme, schaamte en traditie binnen de Taiwanese samenleving. Door het jeugdige perspectief en het sublieme acteerwerk van Nina Ye als de kleine I-Jing doet de film denken aan de Taiwanese klassieker Yi Yi, terwijl de film net als Tangerine volledig opgenomen is op iPhones. Ook is de samenwerking met Baker voor deze film doorgezet: hij produceerde ‘m, schreef mee aan het scenario en liet zijn signatuur achter in de montage.
Je werkt al jaren samen met Sean Baker. Het script van Left-Handed Girl was het eerste project waarvoor jullie de handen ineen sloegen. Waarom is het zo lang op de plank blijven liggen?
‘Toen ik Sean in 1999 ontmoette tijdens een montageklas, klikten we omdat we allebei van Dogma 95-films houden. We hebben dezelfde filmsmaak en esthetische sensibiliteit, en houden van wereldcinema. Toen ik hem mijn duivelshand-verhaal vertelde, dacht hij meteen dat er iets in zat en dat we er iets van konden maken. Dus gingen we in 2001 naar Taiwan, maakten daar een paar foto-stills en verwerkten die tot een korte trailer. Maar het project kostte te veel geld om echt te kunnen starten. We gingen terug naar New York en maakten in 2003 samen Take Out voor 3000 dollar. Vanaf dat moment wisten we dat het mogelijk was om met z’n tweeën een film te maken.’
‘Nadat Sean zijn film Prince of Broadway in 2010 had afgerond, dachten we opnieuw: we moeten Left-Handed Girl maken. We gingen terug naar Taiwan en verbleven er een maand, op zoek naar locaties. We vonden de avondmarkt waar we de film hebben opgenomen, en zagen een klein meisje dat daar rondrende en iedereen kende. Haar moeder had een noedelkraam en nam haar elke dag mee. We vonden het heel schattig en écht Taiwanees. Met dat meisje in ons achterhoofd hebben we een eerste versie van het script in elkaar gezet.’
‘In 2010 was het script af, maar zochten we nog steeds naar geld. Het bleek erg moeilijk omdat het een anderstalige film is [de film is gesproken in het Mandarijn, red.]. Uiteindelijk bracht Red Rocket (2021) ons naar Cannes, en daar vonden we nieuwe geldschieters en producenten. Daarna ging ik terug naar Taiwan, diende een aanvraag in bij het filmfonds van de Taiwanese overheid en het Taipei Film Commission Filmfonds, en zo hebben we de film na al die tijd kunnen maken.’
Een groot deel van de film speelt zich af op een van de bruisende nachtmarkten van Taipei. Waarom koos je dit als decor koos voor je verhaal?
‘Tijdens de pre-productie herontdekte ik Taiwan. Ik zag allemaal van die typisch Taiwanese dingen en kreeg zin om de wereld mijn thuisland te laten zien. De avondmarkt is echt een essentieel element van de samenleving, omdat het zo’n belangrijke gemeenschappelijke ruimte is. Iedereen gaat erheen om dingen te kopen, te eten of om er rond te hangen. En natuurlijk is het is ook bijzonder kleurrijk, heel uniek en mooi op beeld. Deze film is een soort liefdesbrief aan Taiwan, aan mijn herinnering aan hoe ik daar ben opgegroeid.’
Je blijft niet zomaar dezelfde traditie volgen omdat het simpelweg traditie is, je moet nadenken over wat er achter die traditie zit
Wat het een grote uitdaging om op zo’n drukke en levendige plek te filmen?
‘Sean en ik proberen altijd met een kleine crew te werken, omdat we weten dat dit de enige manier is om iets zo echt en authentiek mogelijk te filmen. Toen we naar de avondmarkt gingen, hadden we de eerste dag twintig teamleden bij ons. We konden helemaal niets opnemen, omdat iedereen stopte en naar ons keek. Dus de volgende dag zei ik tegen een deel van de crew: vandaag blijven jullie allemaal weg. Bij de tweede poging waren we met z’n vijven op de set en probeerden we zo onzichtbaar mogelijk te zijn. Niet alleen omdat we het geld niet hadden om de straat af te sluiten, maar ook omdat we juist echte mensen wilden filmen. Dat is de enige manier om de echte avondmarkt te laten zien.’
Hoe hebben jullie de cast bij elkaar gezocht?
‘Street casting is een heel belangrijk onderdeel van ons proces. Maar ik woon in New York en het was moeilijk om voor langere tijd naar Taiwan te gaan en op die manier mensen te zoeken. Dus toen ben ik gaan kijken op Instagram. Daar vond ik Shih-Yuan Ma, die de grote zus speelt. Zij heeft nog nooit eerder geacteerd en levert zo'n ongelofelijk prachtige performance.’
‘Voor de rol van het kleine meisje hebben we eerst iemand geprobeerd te vinden via diverse social media-berichten. Ik heb waarschijnlijk tussen de 90 en 100 auditie-tapes bekeken, maar dat liep op niets uit. We vonden Nina Ye uiteindelijk via een aanbeveling van een casting-agent voor commercials. Omdat Nina al in reclames had gespeeld, wist ze wat ze voor de camera moest doen. Ze heeft een geweldige aanwezigheid op beeld.’
‘Janelle Ti, die de moeder speelt, is een gevestigde naam. Ze begon ooit als model en werd daarna tv-actrice. Op een dag zag ik een interview met haar waarin ze zei dat ze een rol wilde vinden die haar echt uitdaagde, dus daarom heb ik contact met haar opgenomen.’
De drie vrouwen lopen niet alleen tegen de grenzen van het seksisme van de traditionele samenleving aan, maar hebben ook onderling wat uit te vechten.
‘Elk personage in de film is geïnspireerd door echte mensen in mijn leven of door verhalen die ik hoorde van vrienden of van familie. Sommige verhalen zijn daadwerkelijk in mijn eigen familie gebeurd. Ik wilde de echte relaties binnen een familie laten zien. Vooral aan het einde, als het lijkt alsof er niets is gebeurd – het gaat weer terug naar normaal. Ik denk dat dat nu eenmaal is hoe een gezin werkt. We maken ruzie, maar de volgende dag weet je dat je nog steeds van elkaar houdt, toch? Ik wil laten zien hoe dit een dynamiek is die iedereen doormaakt.’
‘De film is tegelijkertijd een commentaar op hoe vrouwen leven in een samenleving waarin mannen altijd een voorkeursbehandeling krijgen. Wanneer je trouwt bijvoorbeeld, maak je geen deel meer uit van de familie. Als dochter krijg je geen erfenis, omdat je kinderen niet dezelfde achternaam zullen dragen als de zoon. Ik wil dat mensen daarover nadenken. Je blijft niet zomaar dezelfde traditie volgen omdat het simpelweg traditie is, je moet nadenken over wat er achter die traditie zit.'
Deze drie personages zijn op hun eigen manier deel van mij, en het maken van deze film was daarom een soort helende reis
'Het zijn niet alleen de mannen die erop uitgaan en geld verdienen en het gezin in hun levensonderhoud voorzien: de maatschappij is veranderd. Ik wil dat het publiek daarover nadenkt en hun eigen traditie vormgeeft, iets dat eerlijker is voor iedereen.’
In die 20 jaar dat je dit verhaal bij je gedragen hebt, ben je zelf natuurlijk ook veranderd. Heeft dit invloed gehad op het maakproces?
‘Deze drie personages zijn op hun eigen manier deel van mij, en het maken van deze film was daarom een soort helende reis. Het kleine meisje dat werd verteld dat de linkerhand de hand van de duivel is, is een jeugdherinnering van mij. De oudere zus staat voor het deel van mij dat als tiener in opstand kwam tegen alle tradities. Toen ik opgroeide zei mijn moeder altijd dat ik lange mouwen moest dragen omdat mijn huid niet donker mocht worden, dat soort dingen. Ik rebelleerde tegen alles waarvan ze zei dat ik het niet mocht doen. En dan de moeder… ik heb nu zelf een dochter die negen jaar oud is. Ik denk dat juist het opgroeien in Taiwan mij heeft geleerd wat ik niet met mijn dochter moet doen. Ik wil dat ze vrij kan opgroeien en alles op haar eigen manier kan ervaren.‘
