Het klinkt een beetje als een flauwe grap en het klinkt een beetje als Billy Elliot: een jonge herder stuit met schapen en al op een nachtelijk rave in het bos en wil daarna niets liever dan zelf dj worden – tot groot ongenoegen van zijn conservatie vader. Maar zo vergezocht is het allemaal niet in komisch drama DJ Ahmet, het debuut van schrijver en regisseur Georgi M. Unkovski. ‘Er vinden veel van dit soort raves plaats hier in de bossen, buiten de steden. Het lijkt verzonnen, maar het is echt iets wat je zomaar tegen kan komen’, vertelt Unkovski, die met hier doelt op de Noord-Macedonische regio waar hij opgroeide.
Unkovski studeerde film in New York en Praag, maar keerde terug naar zijn moederland om in Skopje aan de slag te gaan als directeur van een Macedonisch productiebedrijf. In 2019 draaide hij bij hem in de buurt Sticker, een korte film over bureaucratie op een school. Sticker werd geselecteerd voor Sundance en won meer dan 50 prijzen op festivals over de hele wereld.
Ook voor zijn speelfilmdebuut DJ Ahmet zocht Unkovski het dichtbij huis. Ahmet, de jonge herder die graag dj wil worden, komt uit een klein dorp uit Noord-Macedonië en is onderdeel van de Yörük – een nomadisch Turks volk met z’n eigen tradities en gebruiken. Ahmet wordt verliefd op een meisje dat al vergeven is en botst met zijn strenge vader over zijn plichten en toekomst als herderszoon.
Je komt uit de regio waar de Yörük wonen, maar niet uit het dorp waar de film zich afspeelt. Hoe ben je in contact gekomen met de dorpelingen?
‘Ook al was het dorp dichtbij, het voelde ver weg. Ik wilde niet zozeer een film over de Yörük maken, maar ze laten zien alsof we ze al kennen. Arif, de jongen die Ahmet speelt, komt uit het dorp waar we hebben gefilmd. Hij was de sleutel tot authenticiteit.’
Hoe is DJ Ahmets setlist ontstaan? Had je een playlist in gedachten tijdens het schrijven?
‘Al voordat ik begon met schrijven was ik geobsedeerd door traditionele techno en elektronische muziek. Dat is waar de eerste ideeën voor de film vandaan kwamen. Ik wilde in ieder geval niet dat de soundtrack zou klinken als doorsnee Balkan. Het moest een moderne film worden. Ik heb naar zóveel muziek geluisterd tijdens het schrijven. Het was nog knap lastig om een samenhangende sound te creëren. De score had meer traditionele elementen, maar het moest ook passen bij de hiphop en electro die in de film zit. Er zitten Westerse, Afrikaanse en Balkan elementen in; het was vallen en opstaan, kijken wat werkt en wat niet.’
Heb je de playlist nog die je hebt gebruikt tijdens het schrijven?
‘Ja! Er staan meer dan 400 nummers op. Ik zat er heel diep in, misschien meer dan goed was. Muziek is een drijfveer voor me. Of ik nou films maak of niet, het staat altijd centraal in de dingen die ik doe.’
‘Ook als we er de woorden niet voor kunnen vinden, hebben we de behoefte om onze emoties te delen. Muziek is een van de middelen waarmee dat kan. De kern van de relatie tussen Ahmet en Aya is een wederzijds begrip. Er is niets krachtiger dan dat.’
Voor mij voelt het passend dat iemand van die leeftijd vreemde, out-of-context dingen meemaakt
Het idee van een herder die een rave binnenwandelt voelt bijna als een flauwe grap, tot je het ziet. Hoe was het om de rave – inclusief figuranten en loslopende schapen – te filmen?
‘Het was mid-december, het begon echt koud te worden en we moesten een soort zomerfeest faken met 200 figuranten en schapen. Uiteindelijk hebben we iets moois gekregen, maar het liep heel anders dan gepland. We hadden het niet helemaal onder controle. Het koste vooral heel veel tijd en we waren erg druk met achter schapen aan zitten. Het storyboard hebben we na een uur weggegooid.’
‘Schapen zijn ontzettend koppige beesten. We hadden herders op de set die probeerden ze in beweging te krijgen, maar zodra ze het feest in de verte zagen bleven ze stilstaan. We hebben 14 uur gedraaid in twee dagen, en uiteindelijk hadden we maar 20 of 30 seconden aan beeldmateriaal. Wat je ziet in de film is het enige bruikbare beeld. Ik denk dat ik voorlopig niet meer ga werken met schapen.’
Het heeft bijna iets magisch.
‘Daar spelen we op verschillende manieren mee in de film. Soms weet je niet of je naar Ahmets fantasie kijkt, of dat het echt gebeurt. Voor mij voelt het passend dat iemand van die leeftijd zulke vreemde, out-of-context dingen meemaakt.’
De film gaat over raven in het bos, maar ook over traditionele dans en schapenhoeders. Vond je het belangrijk om die balans tussen generaties en tradities te bewaken?
‘De film is heel persoonlijk. Ik ben niet opgegroeid in dit dorp, maar ik denk dat er universele momenten in onze levens bestaan, zeker als je jong bent, waarop je je een outsider voelt. Waarop het voelt alsof je familie en de hele wereld tegen je is. Je zoekt naar een balans tussen je verantwoordelijkheden, de verwachtingen die anderen van je hebben, en je eigen vrijheid. Ik heb geprobeerd geen kant te kiezen tussen traditie en moderniteit, of tussen de generaties. Ik denk niet dat jonge mensen wel gelijk hebben en ouderen niet. Er is vaak een gebrek aan communicatie en begrip. Voor mij ging de film over het zoeken naar een compromis, een manier waarop we samen kunnen werken en een plek kunnen vinden in de samenleving.’
Roze is een van de favoriete kleuren van de Yörük. De kleur staat voor een bepaalde levensvreugde
Tijdens het kijken moest ik zelf steeds aan Footloose denken, door dit dorpje vol mensen die bijna bang zijn voor de kracht van muziek. Had je zelf bepaalde inspiratiebronnen in gedachten?
‘Absoluut! Films uit het verleden waar ik van houd. Billy Elliot is er zeker één, en Little Miss Sunshine. Die zijn denk ik het meest van invloed geweest. En Tobacco Girl, een fantastische korte documentaire die zo’n 20 jaar geleden in in Europese dorpen is gedraaid. Die raad ik aan iedereen aan. Over het algemeen houd ik van personages die in moeilijke situaties zitten, die moeten dealen met dingen die buiten hun comfortzone liggen.’
Hoe was het om voor je eerste speelfilm te werken met zoveel jonge acteurs?
‘We hebben tweeduizend kids gezien voordat we op dit drietal uitkwamen. Ze waren fantastisch. Het zijn kinderen die zijn opgegroeid in het dorp. Ze zijn vanaf een hele jonge leeftijd gewend te werken. Ze waren de sterren van de show. Ze waren elke dag helemaal blij. Soms kon ik daar zelf kracht uithalen. Als het op een dag zwaar werd om met alle druk om te gaan, keek ik hun kant op en wist ik dat ik goed zat. Ze hebben nooit geklaagd. Agush [die het kleine broertje Nahim speelt, red.] zat elke ochtend als eerste in de make-upstoel.’
Vond je het belangrijk om met lokaal talent te werken?
‘Dat niet alleen. Het is een film in het Turks, en ik wilde dat het zou werken voor een Turks publiek. Het moest authentiek voelen – echt. We hebben veel tijd besteed aan de dialecten die in de film worden gesproken, er zitten allerlei verschillende vormen van Turks in de film. Die authenticiteit was de enige manier waarop we het konden doen. Anders zou het fake voelen. Het publiek prikt daar zo doorheen.’
Het roze schaap steelt de show in DJ Ahmet. Waarom is ze neonroze, en niet brat-groen of lichtblauw?
‘De bijnaam van het schaap was Barbie. Er zijn een paar redenen dat ze roze is. Roze is een van de favoriete kleuren van de Yörük. De kleur staat voor een bepaalde levensvreugde die kids hebben. En daarnaast vond ik dat het Zwarte Schaap wel een rebrand kon gebruiken. Ik wilde dat het kleurrijk zou zijn, dat de film je met een goed gevoel zou achterlaten.’
