Claire Denis, Margaret Qualley en Joe Alwyn over Stars at Noon

‘It’s like being fucked by a cloud. You’re just a mist,’ zegt Amerikaanse journaliste Trish (Margaret Qualley) tegen Britse zakenman Daniel (Joe Alwyn) als ze wakker worden. Zomaar wat poëtische pillow talk in Stars at Noon, de nieuwe erotische thriller van Claire Denis, maar eigenlijk vat het de boel mooi samen. Over de film hangt een wolk van mysterie, een tropische mist van vaag verlangen en brandende vragen.

Trish woont al maanden in het broeierige hostelkamertje waar ze liggen. Ze trok naar Managua in Nicaragua om te schrijven, maar door de (in de film ongedefinieerde) politieke onrust komt ze het land niet meer uit. Op blote voeten en met ongekamde krullen loopt ze iedere dag van de markt naar de hotelbar naar de ambassade en weer terug, hopend op een paspoort, een vliegticket of dan tenminste een dubbele shot rum. De ene dag glijdt door in de andere. Trish zuipt veel, en omdat haar artikelen niet verkopen heeft ze haar lichaam in de markt gezet. Daniel, met glanzende blonde haren en gestoken in een eerst nog smetteloos wit linnen pak, begint als een klant en eindigt als een obsessie. De twee vinden elkaar in hun onbestemdheid, in de kwetsbare delen die ze aan elkaar durven te tonen – en de deuren die ze zorgvuldig gesloten houden. In de hitte plakken ze zich als zoenvisjes aan elkaar vast, en als Daniels ‘zakenreis’ opeens verandert in een man hunt, blijken ze even goed samen te kunnen vluchten als vrijen.

Claire Denis baseerde het scenario van Stars at Noon, dat ze schreef met Léa Mysius en Andrew Litvack, op het gelijknamige boek van de Amerikaanse auteur Denis Johnson uit 1986. Johnson schreef het toen hij zelf net terug was uit Managua, waar hij ten tijde van de Nicaraguaanse revolutie als jonge wannabe journalist heen was gegaan. Hij wilde verslag doen van de bloederige strijd tussen de sandinisten, de contra’s en de Verenigde Staten, maar omdat hij bang was dat hij de feiten geen eer aan zou doen, maakte hij er fictie van.

Stars at Noon speelt zich af in een zweterig vagevuur, een nostalgisch niemandsland

Denis verplaatste Johnsons verhaal naar het heden en draaide de film in Panama, tijdens de coronapandemie. Op straat zie je overal mondkapjes en testpunten, maar Trish en Daniel hebben alleen oog voor zichzelf, en elkaar. De actualiteit is daarmee continu aanwezig zonder dat er op wordt scherpgesteld. Voor de specifieke historische en politieke situatie geldt eigenlijk hetzelfde. Gespeend van die letterlijke context speelt Stars at Noon zich nu af in een zweterig vagevuur, een nostalgisch niemandsland waar de spoken van de revolutie en het kolonialisme ronddolen op de achtergrond terwijl zich op de voorgrond, in de felle zon, een spel van seks en verraad ontvouwt. Probeer daar maar eens voorbij te kijken.

Op een dakterras tijdens het filmfestival van Cannes 2022, waar Denis samen met Lukas Dhont (Close) de Grand Prix won, proberen we samen met de regisseur en haar hoofdrolspelers wat zaken scherp te stellen.

Stars at Noon is niet Johnsons meest bekende werk, en ook niet zijn meest succesvolle. Hoe heeft het toch tot deze film geleid?

Claire Denis: ‘Toen ik het boek tien jaar geleden las, raakte het me direct. Ik herkende er veel in. Ik was niet in Nicaragua tijdens de burgeroorlog, maar los van de politieke context gaat het voor mij over falen, over vernedering en over verliefd worden. Die dingen zijn niemand vreemd. Het is een soort tragedie. Voor iemand vallen in de ergste periode van je leven en proberen te ontsnappen aan je eigen situatie via trucjes en bedrog.’

‘Toen ik Johnson benaderde voor een verfilming hield hij de boot af. Het boek deed hem denken aan een zwarte periode in zijn leven, toen hij de journalistiek in wilde maar niemand op zijn stukken zat te wachten. Uiteindelijk zei hij: doe ermee wat je wil, maar vraag me niet om je te helpen. Hij wilde er niets meer mee te maken hebben. Wat later, toen ik bezig was met High Life, hoorde ik dat hij was overleden. Ik wist dat ik het in ieder geval moest proberen.’

Is Johnsons terughoudendheid ook de reden dat je het verhaal naar het heden verplaatste?

CD: ‘Onder andere. Kijk, de sandinisten waren in 1984 enorm dapper. Ze gooiden huisgemaakte molotovcocktails van colaflesjes op Amerikaanse tanks. Ze zijn nog steeds trots op hun overwinning, maar ze worden in Centraal-Amerika niet meer geaccepteerd. Alles waar ze voor vochten is sindsdien weer kapotgemaakt, deels door hun eigen mensen. Ik ben een aantal keer in Nicaragua geweest, en de locaties waar Johnson over schreef zijn er nog steeds, maar ik wist niet hoe ik die mensen, die zo hard gestreden hebben en nu met de nek worden aangekeken, moest vragen om op hun geschiedenis te reflecteren en te figureren. Het voelde immoreel. Met name omdat Daniel Ortega [de huidige president van Nicaragua en**ooit één van de belangrijkste sandinisten, red.] opnieuw verkozen wilde worden in 2021 en het leger daar zoveel mensen voor vermoordde. Maar zoals de CIA-agent het in de film zegt: Centraal-Amerika is nog steeds een conflictgebied, door de olie, door Venezuela, door Cuba, door Costa Rica, door de drugs. Daardoor was het niet moeilijk om het verhaal naar het nu te verplaatsen en een andere draai te geven.’

Los van de politieke context gaat het voor mij over falen, over vernedering en over verliefd worden

En toen begon de pandemie.

CD: ‘Ja, terwijl we met het scenario bezig waren. Nicaragua was plotseling helemaal niet meer te bereiken, geen enkele verzekeringsmaatschappij durfde een shoot daar met ons aan. Daarom, én vanwege de verkiezingen, weken we uit naar Panama. Daar waren te weinig doktoren en vaccins, olie was alleen in kleine flesjes verkrijgbaar vanuit Venezuela. Die situatie paste eigenlijk goed bij het verhaal.’

Margaret Qualley: ‘Dat vind ik zo bijzonder aan Claire. Ze probeert niet iets te fabriceren dat er niet al is. De realiteit is de basis. Doen alsof er níet een enorme pandemie gaande was zou niet eerlijk zijn geweest. Maar ze maakt er geen big deal van verder. Het wordt een soort sluier over het verhaal, een extra obstakel op de weg van de personages.’

CD: ‘Ik kan niet voor andere makers spreken, maar zo’n keuze is voor mij niet meer dan normaal. De pandemie had een enorme impact op de draaiperiode. We moesten ons iedere dag laten testen, er stonden overal controleposten, iedereen droeg een masker. Als we dat genegeerd hadden, hadden we zo veel moeten verbergen.’

Joe en Margaret, in hoeverre hadden jullie je van tevoren ingelezen op de achtergrond?

MQ: ‘Nauwelijks. Ik had wel een connectie met Panama omdat mijn vader er vroeger woonde. Ik had zelfs al eerder in het hotel geslapen waar Daniel in de film verblijft, en ik kende nog wat restaurantjes. Die vertrouwdheid was handig, omdat Trish het zich ook helemaal eigen heeft gemaakt daar.’

Joe Alwyn: ‘Ik heb het boek gelezen. De film wijkt op belangrijke punten af, maar de sfeer is hetzelfde gebleven. Het boek is doordrenkt van hitte, rum, sigaretten en zweet. Een soort tropische chaos. En alles voelt zowel modern als ouderwets. Claire heeft dat goed weten te vangen. De locatie staat vooral voor een soort instabiliteit, voor een situatie waarin wantrouwen en machtsmisbruik voet aan de grond kunnen krijgen.’

Claire noemde net ook al dat de film voor haar gaat over bedrog. Trish en Daniel spelen een gevaarlijk spel. Ik weet nog steeds niet wie de touwtjes nou eigenlijk in handen heeft.

JA: ‘Ik denk dat ze dat zelf ook niet echt weten. Ze weten alleen dat ze op een onverwacht tedere manier tegen elkaar op blijven botsen. Maar verder is alles vaag: wie wat op welk moment voelt, welke motivaties ze er op nahouden, of ze überhaupt weten wat ze aan het doen zijn. Ze zijn allebei op hun hoede, zetten hun eigen maskers op.’

Ik heb me vooral verdiept in dronken acteren

CD: ‘Het draait om vertrouwen, om de manier waarop twee mensen elkaar uittekenen. Je kan tegenwoordig iemands hele persoonlijke geschiedenis achterhalen op sociale media. Er zijn nu zoveel manieren om iemand te leren kennen. Maar Trish en Daniel hebben geen smartphones. Er is niet eens overal wifi. Hoe werkt verliefd worden als je dat allemaal weghaalt? Eerst is er  aantrekkingskracht, daarna wil je misschien ook z’n geld en voor je het weet ben je verliefd.’

Hoe benader je personages die zo weinig van zichzelf blootgeven?

JA: ‘Het kwam misschien wel goed uit dat ik pas later bij het project aansloot [de rol zou eerst gespeeld worden door Robert Pattinson, red.]. Daniel is raadselachtig. Hij blijft erg op afstand. Dat was een specifieke keuze: Claire gaf me bijna geen achtergronddetails en liet het aan mij om dingen in te vullen. Ze vond het leuk om te spelen met het gegeven van zo’n mysterieuze Engelsman, haast stereotiep. Terughoudend, moeilijk te lezen, moeilijk te breken. Tot de momenten waarop hij opeens de teugels laat varen.’

MQ: ‘Me in Trish verplaatsen ging niet vanzelf. Ik ben best recht voor zijn raap. Ik wil altijd eerlijk zijn. Trish is precies het tegenovergestelde. Ik wist eerst helemaal niet wat ik met haar aanmoest, tot ik me realiseerde dat alles voor haar een grap is. Ironie is haar troef: hoe meer sarcasme, hoe meer ze ergens om geeft.’

En hoe meer ze gaat drinken.

MQ: ‘Pff ja. Eigenlijk heb ik me vooral verdiept in dronken acteren. Sam Rockwell is daar echt een meester in. Ik heb één keer met hem samengewerkt en kon toen zien hoe hij het deed, dat fysieke, waarbij het lijkt alsof je hoofd en je lichaam niet op elkaar zijn afgestemd. Die móet wel lam zijn, dacht ik. Wasted. Maar hij was hartstikke nuchter. Echt briljant.’

Trish en Daniel sluiten zich op in de slaapkamer, ineengestrengeld in bed, terwijl alles om hen heen afbrandt. Hoe werd er op de set ruimte gecreëerd voor zulke intense intimiteit?

CD: ‘Ik zie de dingen voor me als ik schrijf. Een vorm, een visioen dat ik daarna met me meedraag. Maar op set heb ik te maken met mijn eigen verlegenheid, en met die van de acteurs. Ik moet ze beschermen. Dat is niet altijd makkelijk. Het is vaak emotioneel, en spannend. Ik wil niet dat ze zich geobjectificeerd voelen, dus vertrouw ik op hen, op hun menselijkheid. Die is leidend. Het komt vooral van Margaret en Joe uit. Je ziet iemands uitstraling, iemands elektriciteit. Die van Margaret is radicaal anders dan die van Joe. Hij is gereserveerder, maar net zo aantrekkelijk. Ik wist dat het met hen in alle veiligheid zou lukken.’

Ik wil niet dat ze zich geobjectificeerd voelen, dus vertrouw ik op hen, op hun menselijkheid

MQ: ‘Claire is heel sensitief. Ze voelt zich vooral opgelaten door het hele gebeuren. Soms staat ze in de hoek van de hotelkamer zo van ‘oh, oeh, nee… dek je maar toe’, haha. Ze wil natuurlijk niets liever dan die scène draaien, maar ze voelt zich er tegelijkertijd enorm door in verlegenheid gebracht. Heel lief en moederlijk en héél veilig. En Joe is een echte gentleman. Het scheelt ook dat het zo close gedraaid is. Je zet natuurlijk je hele lichaam in, maar sommige dingen worden buiten schot gelaten.’

JA: ‘Claire doet niet echt aan choreografie. Ze ontdekt samen met jou wat en hoe er gedraaid gaat worden. Zoveel huid, zoveel handen. Ik had vlak voor deze shoot [de serie] Conversations with Friends gedaan. Daar hadden ze een intimiteitscöordinator. Ik denk dat dat allebei kan werken zolang het een safe space is en je je collega’s vertrouwt. Seks is de manier waarop Trish en Daniel communiceren. Die intimiteit past bij hen, en bij het verhaal. Voor mij is dat volkomen normaal. Het is een deel van het leven, en zeker deel van deze film. Dus ik voelde me er niet ongemakkelijk bij.’

Waren jullie al bekend met Claire’s werk?

MQ: ‘Ik keek vroeger niet zoveel films. Ik danste, ik wilde niet stilzitten, en ik had dus ook geen brede kennis van cinema. Toen ik op mijn achttiende ging acteren maakte ik een inhaalslag. Omdat acteren voor mij direct gelinkt is aan spel en experiment vind ik het fijn om te werken met regisseurs die daar voor openstaan. Claire is daar een meester in. Ze benadert film en het leven met zo ongelooflijk veel waardigheid en menselijkheid. Neem deze shoot: we sliepen in een klein hotel in Panama en binnen een paar weken bouwt ze een community om zich heen. Ze weet hoe alle winkeliers heten, gaat iedere dag naar dezelfde plek om te lunchen, kent iedereen die in het hotel werkt. Ze neemt een veertienjarige Panamees aan als assistent. Net een familie. De lat ligt hoog, maar ze geeft de ruimte om het beste uit jezelf te halen. Dat zie je terug in haar werk.’

JA: ‘Ik had wel wat dingen gezien, en ik heb Beau Travail opnieuw gekeken. Claire’s manier van werken is uniek en briljant. Beeld en vorm zijn bijna net zo belangrijk als het verhaal. Haar dialogen worden soms een soort soundtrack, zintuiglijk, los van de logica.’

Speaking of soundtracks, hoe zit het met de titel van de film, en het nummer van Tindersticks waar Trish en Daniel op dansen?

JA: ‘Ik had dat nummer op repeat staan in mijn hoofd. We moesten er van Claire naar luisteren voor we gingen draaien. Normaal heb ik een eigen playlist bij een film, maar nu heb ik alleen dat ene nummer geluisterd. Keer op keer.’

Ik ben melancholisch ingesteld, maar ik heb nooit spijt van het verleden

CD: ‘Ik vraag me nog steeds af wat Stars at Noon betekent. Ik denk dat ik het nooit zal weten. Soms denk ik dat het staat voor het einde van de wereld, omdat Nicaragua zo is platgebombardeerd en je het vallen van een ster in de middag kan interpreteren als een bom. Of misschien staat het voor het onhaalbare, iets dat nooit kan bestaan. Of iets dat wel bestaat, maar ongrijpbaar is.’

Dat klinkt nostalgisch.

CD: ‘Ik verbaas me over de gevoelens die bij dit verhaal omhoog komen. Ik moet zeggen dat ik daarom ook zo van Denis Johnsons werk houd: het zit vol berouw en nostalgie. Aan het eind van de film, als Daniel zegt ‘Just let us pass,’ dan weet Trish dat ze hem waarschijnlijk kwijt zal raken. In het boek kampeert ze nog drie maanden op een strand in Costa Rica tot iemand haar aanraadt om door te reizen omdat Daniel waarschijnlijk niet meer leeft. Ik wilde de film niet zo laten eindigen. Ik ben melancholisch ingesteld, maar ik heb nooit spijt van het verleden. En misschien is nostalgie daar een uiting van, van spijt. Ik ben vooral melancholisch als het op de liefde aankomt. De liefde is niet één stukje van het leven - het is in constante beweging, het breekt en het vertrekt, en keert weer terug.’