Ierland is booming. Van The Banshees of Inisherin tot Wolfwalkers en van Kneecap (de film én de band) tot Small Things Like These – de Ierse cinema bloeit als nooit tevoren en is niet weg te denken van het grote scherm. Daarnaast veroveren acteurs als Paul Mescal, Saoirse Ronan en Barry Keoghan menig kijkershart én de podia van internationale awardshows.
Genoeg reden dus om enthousiast te worden over het speelfilmdebuut van veelbelovende Ierse filmmaker Brendan Canty, het zachte coming-of-age verhaal Christy, over de gelijknamige zeventienjarige die het verprutst heeft bij zijn pleeggezin, en uit nood in huis wordt geplaatst bij zijn vervreemde halfbroer in de Corkse wijk Knocknaheeny, waar ze ooit opgroeiden.
Terwijl zijn broer angstvallig met de maatschappelijk werker probeert een nieuw thuis voor hem te vinden, voelt de zwijgzame Christy (Danny Powers) zich steeds meer op zijn gemak binnen de lokale gemeenschap. Het ongemak tussen hem en zijn broer neemt toe als Christy weer in contact komt met de meer louche kant van hun familie. Het is de vraag hoe ver zijn broer moet en kan gaan om Christy te helpen zijn leven op orde te krijgen.
Regisseur Canty maakte eerder de videoclip voor Hoziers Take Me To Church (2013). Sindsdien maakte hij meer muziekvideo’s en commercials voor onder meer Adidas, die te herkennen zijn aan hun zachte, sfeervolle beelden. In 2016 bracht Candy zijn eerste korte film For You uit, met een hoofdrol voor Barry Keoghan voordat hij als filmster doorbrak bij het internationale publiek. In 2019 volgde hij met de korte film Christy, waarop de gelijknamige speelfilm gebaseerd is. Geschreven samen met zijn jeugdvriend Alan O’Gorman, situeerden ze het verhaal in Cork, waar ze beiden opgroeiden. Daar kwamen ze in aanraking met de Kabin Studio, een lokaal muziekcentrum gevestigd in een omgebouwde metalen container in Knocknaheeny, aan de noordkant van de stad. Met een levendige gemeenschap vol creatieve jongeren en een focus op hiphop, besloten ze samen verder met hen te werken voor de speelfilm. Canty: ‘De plek en iedereen daar heeft een magische energie, waardoor we meer wilden doen met de wereld die we daar gevonden hadden.’
We spreken Canty tijdens het Leiden International Film Festival, in de beroemde Leidse Zijlpoort. Vanaf het begin van het gesprek benadrukt Canty hoezeer de film niet alleen ‘zijn’ film is, maar dat deze gemaakt is met en voor de gemeenschap van de Kabin Studio. Met een glimlach op zijn gezicht vertelt hij hoe alles rondom de film organisch gebeurde. ‘Nadat ik de korte film had afgemaakt, ging ik muziekvideo’s voor hen maken. Ik werd onderdeel van de gemeenschap, waardoor ik ook steeds meer mensen uit de Ierse hiphopscene ontmoette. Daardoor kwam ik ook op het idee om nog meer rappers te casten. Het was ook niet meer dan logisch om met hen samen te werken voor de soundtrack, zodat het geheel meer samenhang zou krijgen, en zodat de mensen zich meer betrokken zouden voelen.’
Hoe hebben de jongeren van de Kabin Studio invloed gehad op de toon van de film?
'De film was waarschijnlijk iets serieuzer geweest als we deze kids nooit hadden ontmoet. Ik weet niet veel van rap, maar ik was heel nieuwsgierig naar hoe deze jongeren zo veelzijdig en zelfverzekerd zijn. Het zijn vrolijke, evenwichtige, creatieve en getalenteerde mensen.’
Veel personages — met name de mannen — lijken niet over hun gevoelens te kunnen of willen praten in de film, iets wat we veel terug zien in de samenleving. Wat voor rol speelt rap en hiphop in het bespreekbaar maken van moeilijke gevoelens?
‘Gary McGarthy [eigenaar de Kabin Studio, red.] stelt dat als jongeren moeilijke dingen meemaken en ze daar niet over willen praten, ze zullen zeggen dat je ‘moet oprotten’ als je hen bijvoorbeeld vraagt om erover te vertellen of het op te schrijven. Maar als je ze laat rappen is het iets anders, dan wordt het iets cools. Het is moeilijk om te praten over dingen die je hebt meegemaakt als er een stilte is. Maar als je er een beat onder zet, voelt het alsof die leegte verdwijnt. Hiphop maakt het mogelijk voor mensen om hun echte verhaal te vertellen en dat kan heel helend zijn. En als je dan bijvoorbeeld kijkt naar de Ierse rapgroep Kneecap, is het alsof de Ierse taal nieuw leven is ingeblazen. Het is gestoord hoe een Ierse rapgroep voor enorme menigten optreedt en iedereen, zelfs Donald Trump, kwaad maakt.’
Christy blijkt een talent te hebben voor het knippen van haar, en de ‘Christy Special’ heeft een bijzondere plek in het verhaal. Waarom kozen jullie de kappersschaar voor hem?
‘We wilden een niet te 'grote' baan voor Christy. Het moest iets zijn wat voor hem veel betekenis zou hebben, maar tegelijkertijd niet een al te grote uitdaging zou vormen. Iets wat hij van nature al kon. Daarnaast staat kapperswerk heel centraal in de gemeenschap, zeker in deze gebieden. De kapper kent iedereen, mensen lopen de kapsalon gewoon binnen. De ‘Christy Special’ is daarbij een bijzonder lief en simpel gebaar van de gemeenschap, de naam die ze in het leven roepen voor Christy’s knipbeurt. Met zoiets kleins laten hem in zichzelf geloven.’
Eén van de belangrijkste elementen van de film is de esthetiek van Cork. Waarom koos je specifiek deze regio voor het verhaal van Christy?
'Cork is mijn terrein, ik wist waar ik heen moest om te filmen. Ik groeide er op en leerde er films maken. Vroeger maakte ik muziekvideo’s voor weinig of geen geld, en liep ik altijd met mijn camera rond om locaties te scouten in de buurt. Het gebied waar Christy zich afspeelt ligt aan de noordkant van Cork, op een soort heuvel boven de stad. Het zijn veel open ruimtes, wat nogal ongebruikelijk is voor een arbeiderswijk, die normaal gesproken meer op betonnen jungles lijkt. Wat ook tof is aan dit gebied, is dat ze op het moment veel huizen slopen en nieuwe huizen aan het bouwen zijn. Er zijn dus veel dichtgetimmerde panden, en er groeien veel wilde bloemen uit het beton, wat op zichzelf al een metafoor is. Omdat er zo veel natuur te vinden is temidden van dit alles, geeft het een heel mooi filmisch beeld.’
‘Eén van de geweldige dingen aan Cork – vergelijkbaar met Nederland – is dat het een kleine plek is, waar het heel makkelijk is om je te bewegen tussen verschillende soorten landschappen. Met een half uur ben je in de bergen, en binnen twintig minuten op het strand.’
We zien steeds meer verhalen over de pleegzorg in Ierland op het grote scherm, waaronder The Quiet Girl en Small Things Like These, over de beruchte Magdalena-kloosters. Hoe past jouw film in deze trend?
‘De film is niet bedoeld als een groot of politiek statement over de pleegzorg. We wilden gewoon laten zien hoe het echt is, zodat je een eigen mening kan vormen. Alan [de schrijver, red.] heeft een moeder die maatschappelijk werker is, en werkte op een school waar hij met veel pleegkinderen in aanraking kwam. Hij had veel verhalen gehoord en daarom wilde hij er een film over maken. Toen we de groep van de Kabin Studio ontmoetten, kwam ik erachter dat sommige van hen ook in de pleegzorg hadden gezeten. Het werd me heel duidelijk dat deze kids nog nooit een film hadden gezien waarin ze zich echt vertegenwoordigd voelden, en we wilden die film voor hen maken. Daarom was het ongelofelijk belangrijk dat we alles precies goed kregen, van de toon tot de manier waarop de maatschappelijk werker praat.’
De afgelopen jaren zien we een flinke opmars in de populariteit van Ierse verhalen, zowel in film als literatuur. Hoe kijk je naar de bredere Ierse cultural boom?
‘Ierland is altijd een land van verhalenvertellers geweest. De regering heeft echt haar best gedaan om Ierland te promoten als een land met geweldige kunst, maar ze gaf niet zoveel terug aan de makers. De laatste tijd waren er heel veel geluiden, net zoals in andere landen, dat er meer geld naar de culturele sector moest. En nu zitten er een aantal mensen in de regering die echt veel goeds hebben gedaan, met superprogressieve regelingen voor kunstenaars. Daardoor zie je meer resultaat. Eerlijk gezegd is Ierland op dit moment de beste plek op aarde om een filmmaker te zijn.’
