Een COVID-western, post-apocalyptische musical en passend onprettige biografie. Dit zijn de goeie films van oktober

Eddington
Weet je nog, 2020? Met z’n allen klappen voor de zorg, zuurdesem bakken, virtuele vrijmibo’s. Maar ook: doomscrollen tot je erbij neerviel, Black Lives Matter-protesten die met brute kracht de kop ingedrukt werden en ruzie met de fam over kerst en anderhalve meters. Corona haalde het beste en het slechtste in ons naar boven en misschien zouden we er liever nooit meer aan denken. Maar zo makkelijk gaat dat niet, weet Ari Aster (Hereditary, Midsommar). Want als er één ding duidelijk wordt in zijn nieuwe film Eddington, is het dat we volslagen zijn doorgedraaid sinds dat ene jaar. Met zijn paranoïde COVID-western gaat Aster vijf jaar terug in de tijd, naar een woestijnstadje waar de sheriff (Joaquin Phoenix), burgemeester (Pedro Pascal) en alle andere inwoners (Micheal Ward, Austin Butler, Emma Stone) elk in hun eigen waarheid geloven. In de krochten van ons collectief verdrongen geheugen vindt ie de eerste (en misschien wel enige) film die voelt als antibacteriële handgel, QR-codes wantrouwen en BookTok-influencers die je dansend James Baldwin aanraden. Weet je nog, 2020 – toen het slechtste in ons naar boven kwam? (Jente)

Voor de meisjes
Het is een ondenkbaar idee, moeten kiezen tussen twee mensjes – eentje zal leven, de ander niet. Maar in het zwart-komische Voor de meisjes moet deze harde keuze toch worden gemaakt. Regisseur Mike van Diem (Karakter) castte Thekla Reuten en Fedja van Huêt als lomp en bekrompen echtpaar, en Noortje Herlaar en Valentijn Dhaenens als verwaand maar kalm stel. Met z’n vieren delen ze een huis in de Alpen en beide duo’s hebben hun eigen tienerdochter – Madelon en Elise, twee meiden die elkaar wel kunnen schieten. Nadat de meisjes betrokken raken bij een ongeluk en duidelijk wordt dat slechts een van hen kan leven, gaan de vier ouders als een dolle tekeer. Tegen elkaar en tegen de anderen. Ze zuipen, gaan vreemd, zoeken bonje. Alles wordt in het spel gegooid voor hun eigen dochter, al lijkt het soms alsof het niet meer om de kinderen gaat. De papa’s en mama’s zijn schijnheilig, onsympathiek en strontvervelend. En daarom is Voor de meisjes best een gezellige film – op z’n Nederlands, dan. (Emin)

Das Verschwinden des Josef Mengele
Als nazi-arts in vernietigingskamp Auschwitz, mag Josef Mengele met recht een van de meest verschrikkelijke personen aller tijden worden genoemd. In de gepast onprettige biografie Das Verschwinden des Josef Mengele is te zien hoe hij daar zelf heel anders over denkt. Das Verschwinden springt heen en weer in de tijd, maar focust zich vooral op de jaren na de val van nazi-Duitsland, waarin Mengele als een geslagen hond probeert ‘te overleven’ in Argentinië en Brazilië. De ooit zo machtige arts is neerbuigend tegen de mensen die hem onderdak bieden, is boos als zijn zoon op bezoek komt en kan niet stoppen met zeuren over het onrecht dat hem is aangedaan. De enige keer dat we hem breeduit zien lachen is tijdens een uitgebreide, huiveringwekkende flashback. De film schakelt van zwart-wit naar kleur en toont Mengeles true colors, als ‘Engel des Doods’ in Auschwitz. (Jesse)

The End
Hoe ziet het leven eruit als je het laatste gezin op aarde bent? Opgenomen in een Siciliaanse zoutmijn en gebaseerd op het bouwplan van een echte oligarch, maakt documentaire-maker Joshua Oppenheimer (The Act of Killing) zijn speelfilmdebuut met The End, een post-apocalyptische musical over een steenrijk gezin dat na een ecologische ramp hun leven voortzet in een luxueuze bunker. Terwijl Mother (Tilda Swinton) zich druk maakt over haar kunstcollectie, houdt Father (Michael Shannon) zich bezig met zijn memoires als energiemagnaat. Hun zoon (George MacKay) kent de buitenlucht alleen van horen zeggen. Samen leven ze in nostalgie en ontkenning, totdat een vreemdeling de façade doorbreekt. Het palet van The End bestaat uit perfect gedempte kleuren, en de door Oppenheimer gekozen shots zijn lang en statisch. Alsof je zelf even in de beklemmende maar prachtige bunker zit. Toch fijn om de vogels te horen als je na afloop weer naar buiten stapt. (Tessa)

All That’s Left of You
Het grootse familie-epos All That’s Left of You van schrijver-regisseur Cherien Dabis toont 70 jaar aan Israëlische bezetting door de ogen van één Palestijns gezin. Dabis speelt zelf moeder Hanan, die haar familiekroniek deelt met een Israëlische soldaat – een verhaal dat hen naar deze ontmoeting heeft geleid. Het begint in 1948, de periode van de Nakba, met de komst van de Europeanen en de verdrijving van de Palestijnen, en eindigt in 2022, met een bezoek in havenstad Jaffa, ooit Hanans thuis. Haar vertelling ademt evenveel pijn als liefde en toont verzet en hoop op z’n allersterkst. De Palestijnse vlaggen wapperen onverminderd, keffiyehs worden met trots gedragen en de geuren van sinaasappels en vijgen vervliegen niet. Hanans verhaal is er eentje om door te geven aan volgende generaties, zodat de herinnering levend blijft en de roep om gerechtigheid niet verstilt. (Emin)