Wat er mis is met Misbehaviour: je kan geen winnaar uitroepen als de wedstrijd nog gaande is

Zesendertig-tweeëntwintig, zesendertig. Die cijfers worden keer op keer herhaald: het blijken maten te zijn (borsten, taille, heupen). Nu ik dit opschrijf, word ik er weer ongemakkelijk van. Je wordt beoordeeld op je lichaamsdelen, dat is de kern van een schoonheidswedstrijd. Eigenlijk weet je dat wel, maar als je zíét, op een groot scherm, hoe tientallen vrouwen gecoördineerd moeten omdraaien omdat hun billen moeten worden bestudeerd door een jury en een miljoenenpubliek, is het allemaal nog net iets pijnlijker dan je al vermoedde. En hoe zelfverzekerd je ook bent: je krijgt er, zelfs als onschuldige filmbezoeker, bijna onmiddellijk een minderwaardigheidscomplex van.

Conclusie na het zien van Misbehaviour: de Miss World-verkiezing is echt helemaal gestoord. Maar goed, dat vind ik ook van de gemiddelde Instagramfoto, en daarbij geldt ook: hoe meer je ermee geconfronteerd wordt, hoe gangbaarder het wordt. Alles went, helaas. In de jaren vijftig en zestig was een jaarlijkse badpakkenronde op tv dus helemaal prima. Totdat in 1970 de feministische beweging zich ermee ging bemoeien en de Miss World-verkiezing identificeerde als dat wat het in feite is: een vleeskeuring.

Misbehaviour is gebaseerd op een waargebeurde geschiedenis over de feministische protesten tijdens de Miss World-verkiezing in de jaren zeventig. De film is net zo voorspelbaar als de woordspeling in de titel doet vermoeden. Keira Knightley speelt Sally Alexander, een brave huisvrouw (die hebben altijd glanzend bruin haar, goed gecast dus) die aan Oxford studeert terwijl allemaal tergend irritante mannelijke studenten en docenten vinden dat ze dat niet moet willen. Sally ontmoet de stoere Jo Robinson (wilde rode krullen, oftewel een anarchist, gespeeld door Jessie Buckley) die in een woongroep woont, pamfletten maakt en niks moet hebben van Sally’s pogingen om ‘van binnenuit’ het (seksistische, belerende, denigrerende, ellendige etc.) patriarchaat te veranderen. In plaats daarvan sprayt Jo leuzen op reclameborden en verzint ze rebelse acties om de mannenclub eens goed een lesje te leren. Het zijn twee manieren om hetzelfde doel te bereiken: gendergelijkheid. Uiteindelijk organiseren Sally en Jo tóch met elkaar (natuurlijk) het Miss World-protest en gaat de gezamenlijke vuist de lucht in terwijl Aretha Franklins Respect door de gangen van het kraakpand galmt.

Misbehaviour laat, afgezien van deze gesimplificeerde feministische-ontwikkelingsretoriek, zien wat er verder nog gaande is wat betreft emancipatie in de jaren zeventig: in 1970 mag er voor het eerst een zwarte deelnemer uit Zuid-Afrika meedoen (Miss Africa South), maar wel náást de witte deelnemer (Miss South Africa). En, spoiler alert, het is de eerste editie die gewonnen wordt door een vrouw van kleur: namelijk Jennifer Hosten, a.k.a. Miss Grenada, gespeeld door Gugu Mbatha-Raw. En de runner-up is, tegen ieders verwachting in, Miss Africa South.

Een paar protestposters plakken en hoera, we worden niet meer beoordeeld op ons uiterlijk!

Je zou kunnen zeggen: jeetje, wat een intersectionele emancipatiegolf daar in de jaren zeventig! Maar dan zou je vijftig jaar te vroeg juichen.

Ik las een paar interviews met de vrouwen die destijds protesteerden, en met de vrouwen die deelnamen aan de verkiezing. Een van de demonstranten, Jenny Fortune, zegt in een interview met The Guardian: ‘We didn’t realise what we were up against. We felt very powerful, and we thought things were going to change more than they did.’ De geïnterviewden spreken veelal in de verleden tijd: ‘We all believed in revolution back then,’ zegt de echte Jo Robinson. Ann Sidney, Miss World 1964, kijkt met gemengde gevoelens terug op haar winst: ze is het met de feministische actie uit 1970 eens – het wás ook een vleesmarkt. Maar ze is niet erg hoopvol over het heden: ‘These days, beauty contest are looked down upon. But compared to how women are objectified today, they were mild.’

 
Misbehaviour is een eerbetoon aan de vrouwen die destijds de strijd voerden: de strijd voor gendergelijkheid door de Miss World-verkiezing te verstoren, en voor raciale gelijkheid door mee te dingen naar een titel die tot dat moment alleen aan witte vrouwen werd toegekend. Dat eerbetoon is nodig, en mooi. Maar Misbehaviour is ook een versimpeld emancipatienarratief dat netjes van punt A naar punt B toewerkt, en daarbij ook nog een soort intersectionaliteitsverhaal in de mix probeert te gooien.

Echte emancipatie werkt helaas niet zo. Was het maar zo’n feest. Een paar posters plakken en hoera, we worden niet meer beoordeeld op ons uiterlijk! Uit de ervaringen van de deelnemers en de demonstranten – die zijn inmiddels een jaar of zestig, zeventig – spreekt dat er lang niet zoveel veranderd is als Misbehaviour doet vermoeden. Op sommige vlakken (hallo Instagram) staat het er zelfs een stuk deprimerender voor.

Genderemancipatie is een voortdurende strijd, die niet zo makkelijk in een succesverhaal te vatten is – je kunt geen winnaar uitroepen als de wedstrijd nog gaande is. Supreme Court-rechter Ruth Bader Ginsburg, die afgelopen week overleed, was haar leven lang een groot voorvechter voor vrouwenrechten. Ze probeerde in haar werk bouwstenen te leggen voor een toekomst waarin vrouwenrechten worden gewaarborgd. Het ging haar niet om het nu, maar om het later: ‘[T]he greatest dissents do become court opinions and gradually over time their views become the dominant view. So that’s the dissenter’s hope: that they are writing not for today but for tomorrow.’