In If Beale Street Could Talk voel je het verdiet tussen de dromerige jazz en kringelende sigarettenrook

Vaak merk ik pas achteraf dat ik een winterdip heb gehad. Als ik voor het eerst weer in een lentezon (of iets wat daarop lijkt) loop, word ik bevangen door een soort lichtheid en enthousiasme die ik in de maanden daarvoor blijkbaar miste. Het is bijzonder wat een beetje zonlicht kan doen.

Het is daarom misschien lastig uit te leggen waarom ik op een zonnige middag in een donkere bioscoopzaal ben gaan zitten om If Beale Street Could Talk te zien, maar de waarheid is dat de bioscoop op mij een vergelijkbaar effect kan hebben als de zon. Praktisch gezien is het allebei licht in de duisternis, maar ik bedoel het ook qua gevoel. Als ik door de zon wandel, voelt het soms alsof ik me daar ter plekke weer voel vollopen met nieuwe moed; in de bioscoopzaal gebeurt vaak hetzelfde.

If Beale Street Could Talk is de nieuwe film van Barry Jenkins. Ik kende Jenkins tot nog toe alleen van Moonlight, die me de afgelopen jaren vooral is bijgebleven door het gevoel dat ik ervan kreeg. De tederheid en zachte toon van zijn vertelling, de muziek, het geluid, het licht. Ik zou het verhaal niet meer exact kunnen navertellen, maar ik weet nog precies welk gevoel ik had, al zou ik ook niet precies weten hoe ik dat zou moeten omschrijven.

Het persoonlijke is hier politiek, maar de kracht van de film is dat het bovenal persoonlijk blijft

Maar zoals ik Moonlight al tekort zou doen door het alleen te hebben over de esthetiek, zo geldt dat des te meer voor If Beale Street Could Talk. In het verhaal van schrijver James Baldwin staat de liefde centraal tussen de adolescente Tish en Fonny, maar als Fonny de cel in dreigt te gaan voor een misdaad die hij niet heeft begaan, is ook de sociale context van die liefde onontkoombaar. Het treedt nergens echt op de voorgrond, maar het is overal aanwezig. Wat de jonge Tish en Fonny overkomt is niet alleen particuliere pech, maar onderdeel van de situatie van zwarte mensen in het Harlem van de jaren 70. Het persoonlijke is hier politiek, maar de kracht van de film is dat het bovenal persoonlijk blijft.

Het beste voorbeeld daarvan vond ik een gesprek tussen Fonny en Daniel, een vriend van vroeger die net vrij is nadat hij twee jaar onterecht in de gevangenis zat. Het gesprek gaat naadloos over van bijpraten tussen twee vrienden naar een analyse van de oneerlijkheid van hun situatie en weer terug.

Toch voel je het gewicht van hun verdriet pas echt wanneer ze stil zijn, wanneer de vriendelijke lach even verdwijnt, de dromerige jazz gaat galmen en je naar die jongens kijkt terwijl ze tussen de kringelende sigarettenrook voor zich uit staren. Als kijker weet je op dat moment al dat Fonny hetzelfde lot beschoren zal zijn als Daniel, en als je lang genoeg kijkt naar de melancholische blik van Fonny lijkt het alsof hij het zelf ook al weet.

If Beale Street Could Talk maakte me niet per se vrolijk of lichtzinnig zoals de zon dat doet, maar gelukkig kan het ook moed geven om geraakt en ontroerd te worden, en met de manier waarop Barry Jenkins dat kan, zal ik dat altijd verkiezen boven een zorgeloze voorjaarsdag.