(Openingsbeeld: Amanda Seyfried als Marion Davies in Mank.)
Voor wie Citizen Kane nog nooit zag: deze klassieker van acteur en regisseur Orson Welles draait om mediamagnaat Charles Foster Kane (Welles), een man met heel veel geld en megalomane trekjes. Hij heeft de krantenwereld in handen, maar wil meer: hij heeft politieke ambities en poogt van zijn maîtresse een operaster te maken. Al in de openingsscène zien we hoe Kane eenzaam sterft in zijn reusachtige villa op landgoed Xanadu, en terwijl een sneeuwbol uit zijn hand glijdt, spreekt hij zijn laatste woord: ‘Rosebud’. Veel klassieker krijg je het niet.
Over de totstandkoming van het scenario van Citizen Kane gaat Mank, de nieuwe film van David Fincher (Seven, Gone Girl), die de film weer maakte naar een scenario van zijn vader Jack Fincher. Mank geeft een inkijkje in een veelbeschreven geschiedenis en vertelt hoe Orson Welles er bijna met alle credits van Citizen Kane vandoor ging, terwijl het scenarioschrijver Herman J. Mankiewicz was die het verhaal neerpende.
Mank is een tijdmachine naar het Hollywood van de jaren 30, de tijd waarin filmsterren begonnen te praten en de Grote Depressie doordringt in de filmwereld. Genieten voor filmliefhebbers dus, alleen is het wel handig als je weet wie al die destijds wereldberoemde gezichten ook alweer zijn. Niets is zo vergankelijk als roem.
Herman J. Mankiewicz (Gary Oldman)
‘Mank’ voor intimi. Groeide in de jaren 20 en 30 uit tot een van de belangrijkste en meest productieve scenarioschrijvers van zijn tijd. Hij schreef en herschreef talloze scenario’s, maar lang niet altijd werd zijn naam op de credits vermeld. In 1939 kreeg hij een ongeluk, waardoor hij in het ziekenhuis belandde. Daar werd hij bezocht door Orson Welles, een groot bewonderaar van de typische ‘Mankiewiczhumor’. Citizen Kane zou altijd Manks grootste succes blijven, maar op zijn gigantische cv vind je bijvoorbeeld ook Dinner at Eight en The Wizard of Oz (zonder credit).
Orson Welles (Tom Burke)
Een man waar je niet omheen kan. Als acteur en filmmaker drukte Welles een enorme stempel op de filmgeschiedenis, door Citizen Kane maar ook vele andere klassiekers, zoals Touch of Evil en The Trial. In Mank zien we hem werken aan een gedoemde verfilming van Heart of Darkness van Joseph Conrad (later weer de inspiratie voor Apocalypse Now) en uiteraard hoe hij Mankiewicz delegeert het scenario van zijn meesterwerk te schrijven.
John Houseman (Sam Throughton)
Producent van vele Orson Welles-films en theaterstukken. Stond samen met Welles aan de wieg van Citizen Kane, maar werkte met hem ook aan het legendarische hoorspel The War of the Worlds, dat een nationaal paniekmoment veroorzaakte.
William Randolph Hearst (Charles Dance)
Steenrijke krantenmagnaat en inspiratiebron voor het personage Charles Foster Kane, al heeft Orson Welles dat altijd ontkend. Hearst had een verhouding met de veel jongere actrice Marion Davies en probeerde tevergeefs een contract voor haar te regelen bij filmstudio Metro-Goldwyn-Mayer, en dan vooral voor de hoofdrol in het door Irving Thalberg geproduceerde Marie Antoinette (1938).
Marion Davies (Amanda Seyfried)
Beleefde de gloriedagen van haar acteercarrière voor de geluidsfilm z’n intrede deed. Davies stotterde en dat zat haar flink in de weg, maar ooit was ze een van de bekendste komische actrices van haar tijd. Verder stond haar leven in de schaduw van haar verhouding met Hearst, die overigens nooit van zijn vrouw scheidde. Ook bekend als kopstuk in een verwant schandaal: Davies bevond zich ooit met Charlie Chaplin op het privéjacht van Hearst. Hearst zou toen zo jaloers zijn geworden dat hij Chaplin wilde omleggen, maar per abuis Thomas H. Ince doodschoot. Dat verhaal is overigens weer te zien in een andere film: The Cat’s Meow.
LB Mayer (Arliss Howard)
Louis B. Mayer, kortweg LB, de grote baas en een van de naamgevers van Metro-Goldwyn-Mayer, de filmstudio met de brullende leeuw. Een keiharde zakenman die werk verschafte aan vele schrijvers en regisseurs. Werkte nauw samen met Irving Thalberg (zie hieronder) en onder hun vleugels groeide MGM uit tot een van de de meest prestigieuze studio’s in Hollywood. Mayer was geen fan van Citizen Kane en probeerde, net als Hearst, een stokje voor de film te steken en bood zelfs geld om de filmrollen te laten vernietigen.
Irving Thalberg (Ferdinand Kingsley)
Ook een household name in Hollywood: Irving Thalberg produceerde samen met Mayer vele succesvolle films, waaronder een versie van Ben-Hur (1925) en aan het slot van zijn carrière Marie Antoinette (1938), niet met Marion Davies in de hoofdrol dus, maar met Norma Shearer. De film kwam postuum uit: Thalberg stierf in 1936 aan een longontsteking.
Joseph ‘Joe’ Mankiewicz (Tom Pelphrey)
Manks jongere broertje Joe is nog maar een broekie als hij onder de vleugels van zijn broer bij filmstudio Paramount terecht komt. Maar vergis je niet: Joe schreef net als zijn broer mee aan vele klassiekers uit die jaren en groeide uiteindelijk via werk bij MGM en 20th Century Fox uit tot producent en regisseur van klassiekers als All About Eve (1950) en Sleuth (1972).
Upton Sinclair
Een Pulitzer Prize-winnende auteur, bekend van zijn politiek geëngageerde boeken als The Jungle en Oil! (dat weer de inspiratiebron vormde van Paul Thomas Andersons There Will Be Blood). De socialistische Sinclair deed in 1934 een poging gouverneur van Californië te worden, waarbij hij het opnam tegen Frank Merriam. Merriam won uiteindelijk, met de steun van niet de minsten, waaronder William Randolph Heart en Louis Mayer, die zelfs valse nieuwsfilms (fake news!) verspreidden om Upton zwart te maken.
‘Rosebud’
Schunnig weetje: ‘Rosebud’ (Kane’s laatste woord in Citizen Kane) zou Hearsts koosnaampje zijn voor Davies’ ‘tender button’. Waar of niet waar, Hearsts reactie op Citizen Kane loog er niet om: hij verbood al zijn kranten aandacht te besteden aan de film, waardoor het even duurde voordat Citizen Kane de status kreeg die de film nu heeft.
