Fotografie: Iris Duvekot
David kiest de kreeft. ‘Excellent choice’ zegt de Hotel Manager, ‘de meeste mensen kiezen de hond.’ Als het je niet lukt om binnen 45 dagen een partner te vinden, word je veranderd in een dier - zoals Davids broer, die nu alleen nog tegen David kan blaffen. Een straf die volgens Lanthimos zelf wel meevalt. ‘Ik zocht een manier om mensen te straffen die gefaald hadden, maar ik wilde ze niet voor eeuwig opsluiten of executeren. Ik zocht iets met een positieve twist. Dieren zijn vrij en daarnaast: dieren kunnen ook paren.’
De romantische ziel denkt misschien dat David de kreeft kiest omdat daarvan wordt gezegd dat ze heel hun leven bij elkaar blijven, een idee dat populair werd door die scène uit Friends. Lanthimos, die in EYE is voorafgaand aan de première van zijn film in Nederland, helpt me gelijk uit de droom. ‘Nee, wij (Yorgos en zijn scriptschrijver Efthymis Filippou) hebben gewoon de Wikipedia van de kreeft opgezocht, en daar stond dat niet op. Daarom kwam het niet in de film.’
In het hotel zijn singles incomplete mensen die moeten wanhopen en zoeken als een moderne Bridget Jones. Daar tegenover staan de loners die het bos in zijn gevlucht, onder leiding van Lone Leader (Lea Seydoux). De eerste groep verbiedt en bestraft het single zijn, die tweede groep heeft net zulke onleefbare regels. Toch kunnen ook zij het niet laten de tweezaamheid op te zoeken. Het romantische bloed kruipt waar het niet gaan kan.
Vind je het zelf een romantische film geworden?
‘Ja, zeker. In de kern is het een onmogelijk liefdesverhaal. De karakters moeten moeilijkheden overwinnen om samen te kunnen zijn, dat is romantisch. Maar ook de donkerdere elementen uit de film, de vragen die worden gesteld over de organisatie van de maatschappij en de behoefte aan relaties, komen voort uit een romantisch idee. 'Bestaat ware liefde en hoe weten we het wanneer we hem vinden?’ – zo’n vraag stel je in de hoop op een positief antwoord. Maar er is geen antwoord.’
De Hotel Manager denkt in elk geval dat je ware liefde vindt op haar dansants, waar singles aan elkaar worden voorgesteld op grond van overeenkomsten. Zo vormt ‘nosebleed woman’ een stel met iemand die óók last heeft van bloedneuzen. Het wordt door recensenten gelezen als een verwijt aan het adres van dating-apps en websites, waar je ook op gronden van triviale kenmerken aan elkaar wordt voorgesteld.
Heb je daaraan gedacht, de wereld van het online daten?
‘De film vertoont wel overeenkomsten met die wereld, maar de technologie en de wereld van online dating was niet onze interesse. Dat zou het oppervlakkig maken, van voorbijgaande aard. Als je de dingen grondig wil onderzoeken moet je de essentie zien te vinden, de originele behoeften en verlangens. Ik wilde dat het over tien jaar ook met de actualiteit te verbinden zou zijn, op elk moment in de tijd. Ik ben geïnteresseerd in de universele kenmerken van wat de mens beweegt.’ Of dat niet heel hoog gemikt is? Lanthimos lacht: ‘Of laag, haha! We beginnen nooit met: ‘is dit geen leuk verhaal?’ We zoeken niet naar verhalen maar naar dingen die ons inspireren, om een verhaal te maken dat ons iets over ons en onze wereld zal tonen.’ Of hij er iets van geleerd heeft? ‘Vast wel. Maar ik kan het niet opnoemen. Het is denk ik zoals met elk gedachtenproces en alle dingen die we maken. We weten niet precies hoe het ons informeert, maar het lijkt wel belangrijk om het te kunnen doen. Om dingen te accepteren en andere dingen te veranderen.’
Koos je vanwege dat universele thema ook voor een niet heel specifieke omgeving?
‘Ja. Maar ook omdat een wereld vol regels makkelijker te accepteren is voor de kijker als het niet zo specifiek is. Wat me aantrok in een hotel was het idee van een plaats waar je een boel mensen kunt ontmoeten, die meestal verbonden is met vakantie en vrije tijd, ontsnapping. Zo’n plek heeft de mogelijkheid om tegelijk ook een soort gevangenis te worden. Ik wilde dat het gebouw oud zou zijn, zodat de gedachte zou opdoemen dat deze situatie al lang zo gaande was. Maar ik wilde ook dat het gemoderniseerd was, zodat het leek alsof het vinden van een partner een positieve ervaring is. Iets dat je associeert met vakantie en plezier.’
Of hij dat zo heeft bedacht of niet, Yorgos Lanthimos’ film is hyperactueel. Het aantal eenpersoonshuishoudens (drie miljoen) stijgt in de komende jaren nog verder en alleenstaanden hebben sinds een tijdje zelfs hun eigen ‘Single Issue Partij.’ Lanthimos: ‘De zoektocht naar liefde is zo alomtegenwoordig. We wilden observeren hoe single mensen worden gezien door anderen en hoe lastig zij het hebben. Welke positie ze innemen. We leggen zoveel druk op onszelf en op anderen. Het komt van overal. De film is niet politiek in de zin dat ik iets over het thema naar buiten wil brengen. Ik wil het thema verkennen op een manier die open genoeg is, zodat mensen het kunnen associëren met dingen in hun eigen leven.’
Mensen willen graag dat je zegt of het klopt, wat ze hebben gezien. Ik vind dat niet creatief
‘Mensen willen graag dat je zegt of het klopt, wat ze hebben gezien. Waarom is dit zus en zo en wat betekent dat? Ik vind dat niet creatief. Waarom zou ik moeten beperken wat mensen vinden van de film? Ik word op die plek gezet waar ik moet zeggen waarover het gaat, terwijl ik het juist zo open mogelijk heb willen maken en er zoveel mogelijk in wilde stoppen, zodat mensen het kunnen associëren met zoveel mogelijk dingen, er actief mee bezig zijn. Ik begin een theorie te ontwikkelen dat een interview helemaal niet positief is. Er zijn zoveel manieren waarop je mensen voor een film kunt interesseren zonder dat iemand hen uitlegt waarover het gaat en waarom ze het leuk zouden moeten vinden.’
Het klinkt alsof je iets te vaak hetzelfde interview hebt beleefd.
‘Ja. Niet omdat jij dezelfde vragen stelt. Maar dat gebeurt hoe dan ook, omdat ik alleen vanuit míjn perspectief over de film kan praten. Ik zeg de dingen die ik moet zeggen en het draait allemaal om mijn blik. Terwijl ik een van de slechtste mensen ben die je kunt vragen naar de film, omdat ik hem gemaakt heb - iemand die het van ver kan observeren kan er veel meer over zeggen en uithalen.’ Waarom hij dan toch met me praat? ‘Compromis. Ik probeer het juiste te doen voor mijn film. Maar het maakt niet zoveel uit wat ik denk.’
Met wie zou ik dan beter over de film kunnen praten?
‘Het is interessant om met kijkers te praten over de film. We deden een Q&A bij de première in Londen. Een vrouw had dingen gezien die helemaal niet in de film zaten. We wisten niet waar ze het vandaan haalde. Mensen willen dingen zien, ze zijn zo ondergedompeld in het verhaal, dat ze dingen re-creëren in hun geest. Dat is geweldig. Dus ja, eigenlijk iedereen die de film gezien heeft is beter om mee te praten dan ik.’
Graag met andere mensen praten over The Lobster? Dit zijn de draaitijden.
