SMART Project Space: kunst als identiteit

SMART Project Space huist in een voormalig pathologisch anatomisch laboratorium, een indrukwekkend monumentaal pand dat tijdens de restauratie geheel naar originele staat is teruggebracht. De voor Amsterdamse begrippen gigantische entree is zo stil, dat je het gevoel hebt dat er in dit gebouw weinig gebeurt. Maar schijn bedriegt: met een restaurant, een bioscoop, een expositieruimte, studio's voor kunstenaars en een ruimte voor conferenties is SMART Project Space een drukbezocht cultureel centrum.

Kunst als kloppend hart

'We draaien films die zó speciaal zijn, dat je ze nergens anders kunt zien'

Al sinds de oprichting van de organisatie achter SMART Project Space in 1994, is de productie van kunst en de interactie tussen kunstenaar en bezoeker het uitgangspunt. Daarom zijn de twintig studio's waar kunstenaars werken, hoewel verborgen voor het publiek, het kloppend hart van SMART. Daar ontstaat bijzonder werk, waar publiek wordt uitgenodigd op te reageren in de expositieruimte.

Met kunst als identiteit is SMART een plek waar niets aan het toeval wordt overgelaten en alles met elkaar in verband staat: naast de vele kunstenaars van buiten SMART, tonen sommige van de kunstenaars die in de studio's werken, hun werk in de zes zalen van de expositieruimte. 'De thema's die behandeld worden door de kunstenaars die hier exposeren, vormen weer een inspiratie voor de films die te zien zijn in SMART Cinema', vertelt filmprogrammeur Chris Pazzaglia. 'Zelfs in het restaurant LAB 111, wordt de muziek geprogrammeerd. We streven een  kwaliteitsstandaard na, die ervoor zorgt dat mensen graag terugkomen. Niets wordt aan het toeval overgelaten, we willen de bezoeker onderdompelen in kunst.'

Experimenteel evenwicht

Aangezien het een onderdeel is van SMART Project Space, is het geen verrassing dat SMART Cinema geen doorsnee filmprogrammering voert. 'We onderscheiden ons graag met een filmaanbod dat je nergens anders vindt. Denk aan films die heel mooi zijn, maar als 'moeilijk' bestempeld worden en daardoor in een andere bioscoop geen kans krijgen. Maar ook films van kunstenaars of jonge regisseurs programmeren we graag,' vertelt Pazzaglia. Zo vertoont SMART momenteel de eerste lange film van commercial-regisseur David Russo: The Immaculate Conception of Little Dizzle, een surreële mix van comedy, biochemische experimenten en kunst die, ondanks succes op internationale filmfestivals, nog nergens in Nederland vertoond werd.

Dat betekent overigens niet dat het Pazzaglia's streven is alleen experimenteel werk te vertonen. 'We streven naar een evenwicht tussen 'moeilijke' en toegankelijke films. Zo is er naast de reguliere programmering elke woensdag Dinner & Film: een programma waarin we een bekende klassieker combineren met fine dining.'

Creatief met geld

Net als veel filmtheaters in Amsterdam, moet ook Pazzaglia werken met een kleiner budget dan hij zou willen. 'SMART ziet er uit alsof er veel geld is, maar het budget is erg gering. Daarom is het hard werken om de films die je graag wilt vertonen binnen te slepen.' Het feit dat SMART Cinema bewust weinig met mainstream distributeurs samenwerkt, maakt dit werk niet makkelijker. 'Maar met een hoop research en de juiste contacten kom je vaak een heel eind. Bovendien zorgt deze situatie ervoor dat de films die we draaien zó speciaal zijn, dat je ze nergens anders kunt zien.'

Een nadeel van het programmeren van kleine releases is de geringe media-aandacht die dit soort films krijgen. 'Daarom wordt er weinig over SMART Cinema geschreven in de kranten en tijdschriften. Zo wordt het nog moeilijker mensen te interesseren voor onbekende films.' Cineville heeft wel voor een boost van de bezoekersaantallen gezorgd. 'Het belichten van de agenda op de site van Cineville zorgt voor een toestroom van nieuw publiek.'

All-round avond uit (of thuis)

Het is een veelal jong publiek dat op SMART Project Space afkomt. 'Omdat alle films in het Engels of met Engelse ondertiteling worden vertoond, bestaat een deel van ons publiek uit mensen die geen Nederlands spreken. Maar het zijn vooral kunst- en filmstudenten die de twee bioscoopzalen vullen.'
Dat mag geen verassing zijn, als je bedenkt dat de combinatie die SMART Project Space in huis heeft, een uitzonderlijke is: niet alleen kan het publiek 's avonds naar de film, ook het restaurant en de expositieruimte zijn tot laat geopend.

En mocht dit publiek bij thuiskomst nóg niet genoeg kunst hebben ervaren, dan kan via SMART Video Server vanuit de luie stoel bijzondere video-art bekeken worden. Chris Pazzaglia kijkt ernstig: 'Het gaat ons er om zowel beginnende als gevestigde kunstenaars kans te bieden hun werk te tonen. Of dit nu regisseurs, autonome kunstenaars of video-artists zijn moet niet uitmaken. Daarom proberen we zoveel mogelijk platforms op te zetten. En uiteindelijk is het de bezoeker die hier van profiteert.'

Fotografie: Eline Soumeru

Lees ook:

Van bezemkast naar futuristisch filmkasteel

Nederhorror en vergeten films in Cavia

De tempel van progressief Amsterdam

Een bioscoop waar studenten de dienst uitmaken