Schrijver-regisseur Molly Manning Walker over haar debuutfilm How to Have Sex: ‘De vraag is of twee mensen het naar hun zin hebben. Niet wat ja of nee betekent.’

Zon, zuipen en zand op plekken waar je het liever niet hebt. In Molly Manning Walkers How to Have Sex heeft de feestvakantie van Tara, Skye en Em maar één doel: zoveel mogelijk scoren. Terwijl ze hun examencijfers afwachten struinen de drie Britse vriendinnen door de Griekse badplaats Malia, op zoek naar leuke jongens (of meisjes) en misschien een beetje bevestiging dat ze ook ná deze week besties for life zullen blijven. Voor Tara, de meest schuchtere van de drie, is dit hét moment om iemand te vinden die haar wil ontmaagden. Het begint hoog tijd te worden, vindt Skye. Gelukkig is iedereen tussen de 15 en de 25 in Malia op zoek naar precies hetzelfde. Maar als Tara tijdens een avondje uit stomdronken met de buurjongen mee naar het strand hobbelt en de volgende ochtend nog niet thuis is, verandert the best! holiday! EVERRRR!!! in een flinke kater.

We spreken maker Molly Walker op het filmfestival van Cannes, waar haar debuutfilm met daverend applaus wordt ontvangen. Eerder werkte ze als cinematograaf aan video’s van A$AP Rocky, Radiohead en Wolf Alice. Nu zit ze voor het eerst in de regisseursstoel. Anders dan de titel doet vermoeden, gaat How to Have Sex misschien eerder over hoe je niet met iemand het bed in moet duiken dan wel. In ons gesprek komt één ding steeds weer bovendrijven: met haar film wilde Walker een realistisch en genuanceerd portret van seksueel geweld maken. ‘De film gaat niet over seksueel geweld zoals je dat meestal ziet, in dramatische scènes waarin iemand een steegje in wordt gesleurd. Het is veel complexer dan dat. Alledaags. Ik wilde het verhaal door Tara’s ogen vertellen, stap voor stap, en iets zeggen over de dingen die elke vrouw heeft meegemaakt.’ Er wordt in haar film dan ook niemand de bosjes in gesleept. ‘Het zien van een verkrachtingsscène vind ik zelf heel naar. Ik vond het niet nodig om die traumatische ervaring te herhalen. De focus ligt op haar gezicht, in plaats van op de details van het geweld.’ 

De afwezigheid van geweld in How to Have Sex is verfrissend en confronterend tegelijk. Walker geeft je alle ruimte om scènes zelf in te vullen, alsof je zelf te veel gezopen hebt en nu de gaten in je geheugen moet herstellen. Een shot van een verlaten boulevard op een Grieks eiland wordt zo vanzelf een gedachte-experiment: welk scenario is het meest waarschijnlijk, als het hoofdpersonage ineens ontbreekt? Walker: ‘Ik vind dat shot doodeng. Wat ik op dat moment wilde overbrengen, was het ‘verliezen’ van Tara. We brengen zoveel tijd met haar door, dichtbij haar gezicht en haar emoties, dus het voelt echt als een gemis als ze er niet meer is. Het perspectief moest hetzelfde blijven. We zien haar alleen niet meer.’ 

Het creëren van een veilige set heeft de hoogste prioriteit

‘Er zijn zoveel verhalen van mensen die op dit soort vakanties zijn gegaan en er ’s ochtends achterkwamen dat iemand uit de groep niet was thuisgekomen. De mogelijke scenario’s van wat er dan is gebeurd zijn eindeloos. Het is trouwens best interessant dat ik veel mannen hoor zeggen: ‘Ik dacht dat er iets verschrikkelijks met Tara gebeurd was, maar dat was niet zo.’ Dat zegt een hoop.’ 

De mannen in de film zijn, hoofdzakelijk, Paddy en Badger: twee jongens die net zo Brits en net zo hormonaal zijn als Tara, Skye en Em, al zijn ze een paar jaar ouder. De twee vriendengroepen zijn elkaars buren in het Griekse hotel en er wordt over en weer geflirt tussen de balkons. Paddy heeft het hart (of zijn lul) op de tong, en bestudeert alles met een hartslag in Malia als een roofdier op zoek naar een prooi. Badger is daarentegen het type dat zichzelf als een nice guy zou omschrijven: meegaand, terughoudend, attent. Maar als hij zijn beste vriend met een straalbezopen meisje de club ziet verlaten, houdt hij zijn kaken stijf op elkaar. 

Voor het publiek van How to Have Sex is het niet moeilijk om Paddy als een viezerik te zien, maar Walker vond het interessanter hoe kijkers zich tot Badger zouden verhouden. ‘Ik denk dat het een film is waarin veel mannen zichzelf kunnen herkennen. Het is niet dat ik ze allemaal als boeman wil bestempelen, maar ik wilde wel dat soort vragen stellen: waarom heb je niks gezegd? Badger blijft excuses verzinnen voor het gedrag van zijn vriend. Terwijl zijn vriend het meisje tegen wie Badger die excuses maakt net heeft verkracht. Als mannen zichzelf niet herkennen in Paddy – hoewel ik denk dat er ook mannen zijn die zich wél in hem herkennen en dat niet als iets slechts zien – dan hoop ik dat ze iets van zichzelf in Badger terugzien en daar wat van vinden.’ 

De reacties op de film variëren volgens Walker van mannen die vraagtekens bij hun gedrag zetten, tot mensen die plotseling hun eigen trauma’s inzien. ‘Het vreemdste aan het maken van de film was hoeveel mensen om me heen gaandeweg hun eigen seksuele ervaringen in een ander licht zagen.’

Alles wat ik als tiener wist over seks, had ik op feestjes geleerd

Bij de première van haar film in Cannes vertelt Walker dat ze hoopt dat haar werk het begin van een nieuwe dialoog over seksueel geweld kan zijn. ‘Consent is iets zwart-wits geworden, alsof het alleen maar gaat om ‘ja’ of ‘nee’ zeggen. Ik denk dat het groter is dan dat. De vraag is of twee mensen het naar hun zin hebben, niet wat ja of nee betekent. Als je seks met iemand hebt en voelt dat de ander het niet leuk heeft, dan is het gewoon je taak als decent human being om te checken of iemand oké is. Dát is het gesprek dat we moeten voeren.’ 

Dat idee werd ook doorgevoerd op de set, in de vorm van een intimiteitscoördinator. Walker: ‘Ik snap niet hoe sets gerund werden voordat die rol bestond. Of ja, we weten natuurlijk maar al te goed hoe ze gerund werden. Ik vind dat zo’n raar idee. Het beschermen van de acteurs, van de crew, van iedereen – het creëren van een veilige set heeft de hoogste prioriteit. Als je een film maakt over consent en trauma moet je dat gewoon doen. Ik ken zoveel mensen die getraumatiseerd zijn geraakt op een filmset. We hebben altijd al stuntcoördinatoren gehad, dit is precies hetzelfde. Het is gewoon logisch.’

In Malia is er geen sprake van een dialoog: seks is de standaard. Het zwembad is penisvormig, er wordt gepijpt op het podium. Heb je geen zin in het ranzigste rondje ‘doen durven of de waarheid’ ooit? Dan had je net zo goed thuis kunnen blijven. Walker baseerde de film grotendeels op haar eigen ervaringen, en dat merk je. Details, zoals een potje never have I ever waarin de onervaren Tara geen één keer hoeft te drinken, lijken recht uit het leven gegrepen. ‘Het begon toen ik ging nadenken over mijn ervaringen als tiener, op dat soort vakanties naar Ibiza. Pas toen ik daarop reflecteerde begreep ik dat we elkaar onder druk hadden gezet. En dat ik alles wat ik over seks wist op feestjes had geleerd.’ Tijdens het locatie-scouten observeerde ze een nieuwe generatie jongeren in Malia. ‘Hoe zij met elkaar om gaan is nog precies hetzelfde als toen ik die leeftijd had.’ 

De relatie tussen de drie meiden in How to Have Sex is een verknipte combinatie van onvoorwaardelijke liefde en venijnige groepsdruk. Ze zijn het soort vriendinnen dat zonder klagen je haar uit je gezicht houdt als je kotsend boven een club-wc hangt, om vervolgens nog een shotje in je keel te gieten. En als één van de drie de volgende ochtend onvindbaar is, weet de rest genoeg. Ook die dynamiek komt uit Walkers eigen leven: ‘Ik denk dat mijn eigen vriendinnen me door veel van de zwaarste periodes in mijn leven hebben geholpen. Tegelijkertijd zijn die vriendschappen heel complex. Het kan je onder druk zetten om bepaalde dingen te doen. En soms begrijpen je vriendinnen je niet, of hebben ze de woorden niet om je te helpen. Vaak zeggen ze nét niet wat je op dat moment moet horen.’ 

Je zit met iemand in dezelfde klas en raakt bevriend. Maar dat betekent niet dat je meteen je soulmates hebt gevonden

De vriendschappen die je op de middelbare school smeedt, kunnen op dat moment je hele wereld lijken. Je brengt vijf dagen per week, acht uur per dag door met dezelfde mensen, en daar moet je het mee zien te doen. Tara, Skye en Em kunnen zich geen ander leven voorstellen: het idee dat ze na hun examens ieder een eigen weg zullen inslaan is ondenkbaar. Walker: ‘Je zit met iemand in dezelfde klas en raakt bevriend zonder erbij stil te staan. Maar dat betekent niet dat je daarmee ook je soulmates hebt gevonden. Aan het begin van de film hoop je dat deze drie meiden vrienden voor het leven zijn, maar uiteindelijk snap je dat ze niet voor eeuwig bevriend zullen blijven, en dat Tara andere mensen gaat vinden die haar wél begrijpen.’

‘Vlak na je eindexamens zit je op een punt in je leven waarop je alles nog moet uitzoeken. Je hebt nog weinig ervaring op die leeftijd, in elke zin. Tara is echt nog ‘maagd’. En de kans is groot dat je na zo’n vakantie een hele andere weg inslaat dan je vrienden. We hebben overwogen om de personages iets ouder te maken, maar dit voelde echt als the end of an era.’

De intensiteit van die vriendschap, en het stille besef dat ze eindig is, legt nog een extra druk op de vakantie. Tara, Skye en Em gaan het verdomme gezéllig hebben. Het is nu of nooit. Ruimte voor twijfel of pijn is er niet, ook niet als Skye lijkt te merken dat Tara’s eerste keer helemaal niet zo gezellig was als gehoopt. Walker: ‘In mijn hoofd heeft Skye waarschijnlijk zelf een paar minder fijne ervaringen met seks gehad, dus ze weet heel goed dat Tara’s eerste keer waarschijnlijk ook zo zal zijn. Maar ze bluft zich daar doorheen. Ze is juist heel onzeker, en dat uit ze door zich zo dominant op te stellen.’

Toch zijn er ook verschillen met Walkers jeugd. Een lichtpuntje in de film is Em, die in Malia een meisje ontmoet met wie ze wél een gezonde relatie (oké, veredelde scharrel) weet op te bouwen. Walker: ‘Ik denk dat dat het enige is wat recentelijk is veranderd, het idee dat queer zijn iets goeds is. De nieuwe generatie heeft daarin heel veel goeds teweeggebracht. Ik moet ook eerlijk toegeven dat ik niet wist hoe je goeie seks moet hebben tot ik seks had met een vrouw. De relatie die Em opbouwt in de film is een stukje hoop.’ 

Er hangt zoveel schaamte rondom female pleasure

Het is misschien het begin van de ‘nieuwe dialoog’ over seks waar Walker op hoopt – een gesprek over lol en genot, niet over maagdelijkheid of schaamte. ‘Maagdelijkheid is zó’n bizar iets. Ik weet niet waarom we daar zo mee bezig zijn. Je kan het met geen enkel ander sociaal concept vergelijken. Er hangt zoveel schaamte rondom female pleasure en seks dat we het maar gewoon willen afvinken. We praten er liever niet over, dan dat we een gesprek beginnen over hoe het anders zou kunnen. Ik denk dat seksueel geweld, jammer genoeg, onderdeel is van het opgroeien als vrouw. Dat zou het niet moeten zijn. Als we van jongs af aan een gesprek kunnen voeren over female pleasure, over ontdekken wat goede seks is, hoeft het niet zo’n ongemakkelijke, vreselijke ervaring te zijn.’

How to Have Sex is dan ook eerder een vraag dan een statement of handleiding. ‘Ik denk dat de personages zelf het gevoel hebben dat ze iets over seks aan het leren zijn, en dat is het trieste eraan. Tieners, maar ook mensen van mijn leeftijd, zien een ‘ontmaagding’ als iets waar je vanaf wil zijn, wat zowel interessant als verdrietig is. Misschien zijn we daarmee iets te ver doorgeslagen in onze empowerment. Het is weer onderdrukking geworden.’