Als ik denk aan films maken met je vrienden op een zomers Grieks eiland, denk ik aan de legendarische beelden van de feestjes op de set van Mamma Mia. Flitsfoto’s van een stomdronken Colin Firth en Meryl Streep, Stellan Skarsgård met ontbloot bovenlijf, Pierce Brosnan achter de karaoke-microfoon, een zweterige gloed op de wangen van Amanda Seyfried.
‘Zulke foto’s hebben wij ook’, vertelt de Griekse regisseur Kostis Charamountanis grijnzend als ik vraag of de sfeer op de set van zijn film Kyuka: Before Summer’s End net zo unhinged was. Hij laat er een paar zien (nadat ik beloof dat ik ze niet zal publiceren): met z’n allen dansen op het terras, een producer die haar lipstick laat doen door de make-up artist, een crewlid in een split in de lokale taverna.
Charamountanis filmde Kyuka – een zonovergoten en bij vlagen experimenteel debuut – in 18 dagen op het eiland waar hij als kind met zijn ouders de zomers doorbracht. In korrelige beelden (soms zó fel verlicht dat je je ogen moet toeknijpen) neemt hij je mee op vakantie met vader Babis en tweeling Konstantinos en Elsa (gespeeld door Charamountanis’ oude vrienden van de toneelschool, met dezelfde namen).
Vader en kids vissen, zonnen, barbecueën, maken nieuwe vrienden en zijn soms strontchagrijnig op het dek van de kleine zeilboot waar ze slapen. Wat Konstantinos en Elsa niet weten, is dat ze op het eiland ook hun moeder, die lang geleden sigaretten ging halen en nooit meer terugkwam, tegen het lijf zijn gelopen.
Na de setfoto's laat Charamountanis laat me ook plaatjes zien die minder brat summervoelen. Deze zijn analoog en hebben de gele gloed van een oud vakantiealbum. ‘De sfeer van de film is geïnspireerd op onze vakantiefoto’s van vroeger.’ Hij laat zijn zusje zien, zijn moeder, en de kleine Kostis vissend op een boot. ‘Het verhaal van de film is gebaseerd op de zomervakanties die ik als kind met mijn familie doorbracht. We sliepen dan in een oude zeilboot van mijn vader. Die vakanties waren soms grappig, soms verdrietig, soms bitterzoet. Er was veel spanning, omdat je samen in een heel beperkte ruimte leefde, in de zomerhitte.’
Ik kan niet zeggen dat ik écht van regisseren houd
Naast regisseur was Charamoutanis ook de scenarist, componist en editor van Kyuka. En dus klets ik met hem over álle aspecten van zijn film, want hij vindt ze (bijna) allemaal even leuk. ‘Ik kan niet zeggen dat ik écht van regisseren houd.’
Het script
‘Ik ben tijdens het schrijven een betere schrijver geworden. De film is al zeven jaar in de maak. Ik wist dat het lang zou duren om 'm te maken, maar het werd nooit saai. Steeds als ik een nieuwe versie af had, nam ik wat tijd vrij en kwam ik weer terug met nieuwe ideeën.’
‘Veel mensen vergelijken mijn film met Aftersun, maar Kyuka was al af toen ik Aftersun zag! Het is mooi dat mensen overeenkomsten zien, maar het is niet opzettelijk. Hetzelfde geldt voor de films van Éric Rohmer. Mijn inspiratie komt uit mijn herinneringen en gevoelens, en uit de muziek die ik luisterde tijdens het schrijven. Liedjes uit de jaren 60 en 70 met een romantische vibe, zoals die van Demis Roussos.’
De muziek
‘Ik begon met de score terwijl ik het script schreef, omdat ik het nummer moest schrijven dat de tweeling in de film zingt. Tijdens het editen van de film schreef ik de muziek op de scènes die ik op dat moment aan het monteren was. Als ik geen zin meer had om te editen pakte ik mijn keyboardje en ging ik muziek maken terwijl ik de film terugkeek.’
De cinematografie
‘Toen ik mijn eerste korte films maakte, moest ik vanwege het budget soms zelf filmen. Dat deed ik instinctief, ik roeide met de riemen die ik had. Konstantinos Koukoulios [de cinematograaf van o.a. Pity (2018), red.], die deze film heeft geschoten, is een bekendheid in Griekenland. Hij is héél goed in zijn werk en heeft superveel ervaring.’
‘Het idee was om met twee oude camcorders te filmen, op tape. Maar omdat we van de havenautoriteit met niet te veel mensen op de boot mochten, stelde Konstantinos voor om op een digitale Alexa-camera te draaien, maar met vintage lenzen. Dat heeft de film z’n look gegeven. Als je stills ziet van vóór de colour grading, voelt het alsof het op celluloid gedraaid is.’
‘Ik heb Konstantinos vooraf een film laten zien van Agnès Varda, die gefilmd is langs de Côte d’Azur [Du côté de la côte]. Het camerawerk en de kleuren daarvan zijn echt prachtig, dus dat was een referentie voor de colour grade en de cinematografie.’
De cast
‘Elsa, Konstantinos en ik waren studenten aan dezelfde toneelschool. We hadden al een bepaalde chemie. In 2018 maakten we Kioku: Before Summer Comes, een short die een prequel is op deze film, en ons de boost gaf om een speelfilm te maken. Er zitten een paar shots uit de short verstopt in deze film.’
‘De vader, Babis [gespeeld door Simeon Tsakiris], kwam twee maanden voordat we gingen draaien bij de cast. We waren heel erg bang dat we niemand voor de rol zouden vinden. Onze producent kwam aanzetten met een vriend die eigenlijk helemaal niet bij de rol paste, maar het kon geen kwaad om hem te ontmoeten. Hij leek totaal niet op Babis. Hij was super ripped. Ik gaf hem het script en hij las het meteen. De volgende dag plande hij een meeting met ons en zei: ‘Deze rol ga je aan niemand anders geven. Ik ga het doen. Ik vind het fantastisch. Ik ga mijn baard laten staan, niet meer naar de kapper, ik ga stoppen met sporten en eten als een gek.’ En dat heeft ‘ie gedaan. In twee maanden had hij zichzelf totaal omgetoverd.’
‘Het kleine meisje is mijn nichtje. Ze was in eerste instantie heel verlegen, maar we hebben er een soort spel van gemaakt. Het was als een vakantie voor haar.’
Films maken is heel angstaanjagend
De regie
‘De set was een heel vriendschappelijke omgeving. Dat is niet altijd iets goeds als je een film wil maken, maar zo voelde het. We waren op de plek waar ik vroeger op vakantie ging; we aten samen in de taverna waar ik met mijn ouders at en sliepen met z’n allen in het hotel ernaast. Het was alsof we een familie waren.’
‘Er was ook spanning. Films maken is heel angstaanjagend. Ik kan niet zeggen dat ik écht van regisseren houd, want ik was heel gestrest terwijl ik het deed. Maar uiteindelijk hebben we het heel gezellig gehad en is het resultaat heel goed. Iedereen is blij.’
Je moet niet bang zijn om dingen uit te proberen. Zie maar waar je op uitkomt
De edit
‘Mijn slaapkamer was de editing room. Heel soms ging ik naar het kantoor van Labis, met wie ik de film heb gemonteerd, maar het was niet heel professioneel. We hadden gewoon zoiets van: laten we plezier hebben en een goeie film maken.’
‘Alleen het laatste halfuur is tijdens de edit nog flink veranderd. Toen we alles in elkaar gezet hadden voelde het niet als wat ik voor ogen had. Al mijn shorts zijn experimenteel, dus ik ging wat dingen proberen en ontdekte elementen die de film meer diepte en inhoud gaven. Dat experimentele vinden sommige mensen oppervlakkig, maar dat is het niet. De een snapt het en voelt precies wat ik wil dat het publiek voelt, de ander vindt het een trucje. Dat vind ik niet erg. Er zit een reden achter. Anders zou ik het niet kunnen doen. Voor een producer is het soms moeilijk om dingen vanuit een fris perspectief te zien, en los te komen van wat je in het script hebt geschreven. Maar je moet niet bang zijn om dingen uit te proberen. Zie maar waar je op uitkomt.’
Soms kan ik niet uitleggen hoe ik het hebben wil tot ik er met mijn eigen handen aan heb gewerkt
Alles zelf doen
‘Ik houd van alles aan cinema. Ik houd van editen, ik houd van muziek maken, ik houd van schrijven, spelen, alles. Het wordt van nature uit me getrokken. Daarnaast wil ik niet een ander vertellen hoe diegene moet editen, ik wil het zelf doen. Soms kan ik niet uitleggen hoe ik het hebben wil tot ik er met mijn eigen handen aan heb gewerkt. Dat is een proces waar ik heel erg van geniet. Ik heb veel respect voor het werk van anderen en waardeer hun feedback, maar ik wil ook graag dingen leren. Het is niet alsof ik alles wil controleren of heel streng ben.’
En wanneer is het dan af?
‘Als je voelt dat je niks meer kan doen. Dus als het goed voelt. Je kijkt het terug en er is er niks meer op aan te merken. Als je me nog een jaar gaf om te editen zou ik vast nog wel dingen vinden, maar op een gegeven moment moet het klaar zijn.’
