‘Mensen verkiezen graag de mythe boven de realiteit.’ Richard Linklater, Glen Powell en Adria Arjona over Hit Man

Wie herinnert zich Silk Road nog? In 2011, toen de ‘eBay of illicit substances’ nog springlevend was, wist een vriend van me die in zijn vrije tijd graag voor amateurhacker speelde erop te komen. Nieuwsgierig keek ik over zijn schouder mee naar de kilo’s onversneden harddrugs, gigantische machinegeweren en andere duistere zaken die er werden aangeboden alsof het tweedehands meubels waren. Ik herinner me een amfetaminedealer die óók hele lelijke kurken kunstwerkjes maakte, een wapenhandelaar die zijn Glocks had uitgestald op een verwassen bloemetjesdeken, en een huurmoordenaar. Zijn advertentie was erg overzichtelijk en opgemaakt in Times New Roman: een ‘normale’ moord kostte maar $10.000, een ‘political or otherwise important person’ kostte minstens $30.000. Meer informatie op te vragen via een DM. Na deze snuffelstage van een kwartier wilde ik dolgraag weer poezenfilmpjes kijken, maar ik had wel geleerd dat ze echt bestonden, de Vincent Vegas en Jules Winnfields van de wereld. Heuse hitmen, die na een berichtje van jou hun pistolen van de bloemetjessprei zouden pakken om je baas, je ex of je zakenpartner voor je om te leggen.

Zo makkelijk gaat dat natuurlijk niet écht, zelfs op Silk Road niet. Maar de mythe van de huurmoordenaar-op-bestelling, in talloze films, series en boeken gepersonifieerd, is precies waar Hit Man, de nieuwe crime-komedie-romcom van Richard Linklater (Boyhood, de Before-trilogie), over gaat. Linklater schreef het scenario samen met acteur en vriend Glen Powell (Top Gun: Maverick), die ook de hoofdrol speelt als Gary Johnson, een zachtaardige filosofieprofessor met een brilletje maar zonder rizz, die in zijn vrije tijd bijklust als techneut voor de FBI. Als één van hun vaste krachten uitvalt wordt Gary opgetrommeld om zich voor te doen als stoere huurmoordenaar en zo nietsvermoedende klanten via undercover operaties de nor in te draaien. Gewapend met een verzameling plaksnorren en bizarre accenten transformeert Powell van muizige leraar in een stille psychopaat, een tandeloze redneck en een aangeharkte killer à la Patrick Bateman. En in ‘Ron’, een killer met een leren jasje, een Rayban en perfect haar, die zijn klant, de knappe maar onzekere Madison (Adria Arjona), adviseert om het geld dat ze had gespaard voor de moord op haar man te gebruiken voor een nieuw leven voor haarzelf. Als Madison dat nieuwe leven maar al te graag met Ron blijkt te willen delen, en Gary/Ron dat ook wel ziet zitten, leidt dat onherroepelijk tot meer geheimen en identiteitsissues dan de gemiddelde midlife crisis.

Klinkt als een broodje aap, dit heerlijke verhaal, maar Linklater en Powell baseerden hun energieke genre-mix op het waargebeurd levensverhaal van de échte Gary Johnson, in 2001 opgetekend door journalist Skip Hollandsworth voor de Texas Monthly. We spraken Linklater, Powell en Arjona via Zoom over de vele reïncarnaties van hun film, en hun personages.

Richard en Glen, jullie hebben het scenario voor Hit Man samen geschreven, tijdens de pandemie. Vertel eens hoe die samenwerking verliep.

Richard: ‘It’s been a wild ride. We kennen elkaar al jaren [sinds Powell in 2006 in Linklaters Fast Food Nation speelde, en daarna in Everybody Wants Some!! (2016) en Apollo 10 ½: A Space Age Childhood (2022), red]. Dit was de eerste keer dat we samen iets hebben geschreven.’

Glen: ‘Ik las dat oude artikel uit de Texas Monthly en kwam ermee aanzetten bij Rick. Toen ik een heel verhaal begon over hoe leuk het zou zijn om er samen een film van te maken, en hoe spannend ik dat personage vond, zei hij grappig genoeg dat hij het stuk al kende.’

Het leven geeft je een bepaalde koers, maar je neemt vaak nauwelijks de tijd om te bedenken of dat wel is wat je wil

Richard: ‘Ik had het artikel gelezen toen Glen nog in de brugklas zat. Het was was me altijd bijgebleven, vooral door het personage van Gary Johnson. Zijn verhaal was echt maf, je kon het zo gek niet verzinnen: een man die doet alsof hij een undercover huurmoordenaar is, terwijl hij in het echte leven een totale nerd is.’

Glen: ‘Toen kwam de pandemie, en viel het Rick en mij op hoe mensen opeens met zichzelf geconfronteerd werden. Het was een tijd van grote transformatie. Mensen gooiden radicaal het roer om qua carrière, qua woonplek, qua relaties. Het was alsof iedereen zichzelf voor het eerst in de ogen keek. Het leven geeft je een bepaalde koers, maar je neemt vaak nauwelijks de tijd om te bedenken of dat wel is wat je wil, of wie je wil zijn.’

Richard: ‘We zijn samen gaan schrijven, in een gedeeld document omdat we niet in dezelfde ruimte konden zijn. Het was een naadloos proces. Ik denk dat ik altijd al geïnteresseerd ben geweest in mensen die transformeren, of beter gezegd, die op zoek gaan naar zichzelf. Daarachter zit de fundamentele vraag in hoeverre we aan onszelf vastzitten. Zijn we in staat tot verandering? Kunnen we aan onszelf ontsnappen? Het was leuk om voor Hit Man dat soort vragen samen met Glen filmisch en komisch te benaderen.’

Hoe hebben jullie je eigen draai gegeven aan het bestaande verhaal?

Glen: ‘Toen we het personage van Madison schreven, kwam alles samen. Het artikel over Gary eindigt met een anekdote over hoe hij op een gegeven moment een vrouw ontmoette die haar man wilde vermoorden, maar dat hij niet dacht dat ze daartoe in staat was. Hij zag een goed mens in haar, gaf haar een alternatief, en daaruit ontstond een soort verstandhouding. In het stuk ging het niet verder dan dat, maar we besloten dat kruimelspoor te volgen.’

Richard: ‘De film trekt een vrij duidelijke lijn tussen fictie en non-fictie. We gaan verder waar het artikel eindigde. Gary laat Madison vrijuit gaan – dat zijn de feiten. Vanaf daar nemen we je mee op een thrill ride: zij neemt opnieuw contact met hem op, hij raakt verstrikt in het personage dat hij voor haar had aangenomen, het wordt heel ingewikkeld. Die hele rit is verzonnen.’

Zijn de huurmoordenaars die Gary ten tonele voert ook verzonnen? Of bestonden die engerds echt?

Richard: ‘Er is een hitman-mythe die gestoeld is op het idee van een soort makkelijk te bereiken retail killer die je problemen wel even komt fixen. Dat is natuurlijk totale onzin. Cinema heeft die mythe gevoed en dat gaf ons veel creatieve vrijheid. De personages die Gary verzint, verzint hij voor mensen die in zo’n huurmoordenaar geloven. Níets ervan is echt. Het is allemaal illusie, net als de films die je entertainen met huurmoordenaarpersonages. We konden daar fijn mee spelen.’

Glen: ‘Alle hitmen die in de film zitten zijn verzonnen, maar we hadden met het onderzoek van Skip en Gary’s eigen notities wel drie decennia aan gekkenwerk om uit te putten.’

Richard: ‘Er waren bewakingstapes, interviews, opnames van undercover-operaties, belachelijke ‘huurmoordenaarshandleidingen’ uit de jaren tachtig en negentig.’

Glen: ‘De vrouw die in de film haar man wil laten vermoorden in ruil voor een boot, dat is echt. En de jongen die zijn moeder wil omleggen omdat hij niet meer mag gamen ook. Daarnaast waren er een paar archetypen die Gary graag speelde, zoals de killer met het Russische accent. Het was erg leuk om al die bizarre feiten als uitgangspunt te nemen en ermee aan de haal te gaan.’

Richard: ‘De echte Gary Johnson vermomde zich ook wel, maar wij konden een stapje verder gaan, ook omdat het een komedie is. Glen ging er vól voor. Het is allemaal totaal realistisch, en totaal onrealistisch tegelijk.’

Glen: ‘Gary Johnson baseerde zijn personages op wat hij dácht dat mensen zouden willen zien. En het interessante is dat de mensen die de moordenaar inhuren, de mensen aan de andere kant van de tafel, eigenlijk hetzelfde doen: ze spelen wie ze onder die bizarre omstandigheden zouden moeten zijn. De harde zakenman, de gedupeerde ex. Je voelt je natuurlijk helemaal niet op je gemak als je een moordenaar ontmoet, dus doe je een masker op. Het is allemaal part of the fantasy. Tijdens het schrijven waren we veel aan het terugrekenen, van de klant terug naar de killer: wat is de achtergrond van degene die inhuurt, en wat voor hitman past daar dan weer bij.’

En welke hitman past bij jullie? Wie zou je tegenover je willen hebben als je van plan bent om iemand een kopje kleiner te maken?

Glen: ‘Ik weet niet of ik zo snel iemand een kopje kleiner zou willen maken, ik ben nogal non-violent, maar áls ik dat zou willen doen dan zou ik een echte professional willen. Die American Psycho-dude, waarschijnlijk. Hij komt totaal gestoord over, maar ik denk wel dat hij netjes te werk gaat.’

Adria: ‘Nee, ik zou voor Ron gaan. Dat voelt goed. Op Ron kan je bouwen.’

Glen: ‘Gelijk heb je. De huurmoordenaar met het kleine hartje. Ok, ik neem mijn antwoord terug. Ron it is.’

Ron is sowieso heel belangrijk. Hij zorgt ervoor dat Gary én Madison zichzelf beter leren kennen.

Ik hou ervan dat dingen opeens anders kunnen lopen

Adria: ‘Ik vond Madison’s ontwikkeling heel interessant. Ze is getraumatiseerd door haar relatie, dus ze móet zichzelf opnieuw uitvinden. Dat zit hem eerst in precies het tegenovergestelde doen van wat haar ex-man van haar verlangde – ‘hij hield niet van mijn krullen dus ga ik het mijn haar nooit meer stijlen’, ‘hij hield niet van korte rokjes dus dan draag ik die juist wél’. Tot op zekere hoogte doe je dat altijd als een relatie uitgaat, maar Madison doet het keer honderd, en dat komt ook door Ron. Een deel van de nieuwe dingen die ze doet, doet ze omdat ze denkt dat híj dat leuk of aantrekkelijk zou vinden. En doordat ze die dingen nog nooit heeft gedaan, komt ze erachter wat ze zelf leuk vindt. We waren haar personage echt met z’n drieën aan het uitvogelen. Dat voelde als spelen, en die kans krijg je niet vaak.’

Ook met de toon van de film wordt gespeeld. Het is geen typische noir, geen typische thriller en ook geen typische komedie. Zou het van meet af aan al zo’n totale mix van genres worden?

Richard: ‘Eigenlijk is het oorspronkelijke verhaal ook al een mix. Ik heb het altijd al een behoorlijk duistere komedie gevonden. Misschien zie ik de wereld wel zo, als weird en grappig en soms ook best cru. Ik hou ervan dat dingen opeens anders kunnen lopen. Dat je aan het lachen en dollen bent en het verhaal dan opeens een duistere wending neemt. Van ‘ohhh shit.’ Ik denk dat het leven echt zo werkt: je loopt de hoek om, je ontmoet iemand, je krijgt een telefoontje, en voor je het weet staat alles op z’n kop.’

Glen: ‘Ik ben groot fan van Ricks kijk op de dingen. Hij heeft in de loop van zijn lange carrière ieder genre uitgeprobeerd. Er zijn maar weinig andere filmmakers die in zoveel verschillende zandbakken hebben gespeeld en het ook nog zo verdomd goed doen. Voor de tonale mengelmoes van Hit Man is dat heel fijn. Dat het allemaal zo goed bij elkaar komt, komt door Richard.’

Richard: ‘Ik weet zelf meestal niet met wat voor genre ik bezig ben. Ik ben eerst vooral bezig met het personage op de rails te krijgen, of iets te maken wat ik nog niet eerder heb gezien. In dit geval zat ik halverwege opeens in de wereld van de film noir, maar toen dacht ik ook meteen: Madison is géén Black Widow, dat kennen we nou wel, we hoeven niet meer met de Hays Code te dealen. Niet iedereen die iets verkeerd doet hoeft daar meer voor te boeten. Dus stel dat deze twee personages juist voor elkaar bestemd zijn, en dat alles wat er gebeurt ertoe leidt dat ze bij elkaar blijven? Toen werd het opeens een screwballkomedie, één van mijn favoriete genres. Daarnaast is het een hitmanfilm, wat weer een soort subgenre van de misdaadfilm is, maar dat genre proberen we ook juist te deconstrueren.’

In de kern is Hit Man eigenlijk een liefdesverhaal.

Glen: ‘Uiteindelijk gaat de film inderdaad over de liefde. Alle thema’s in de film – het uitvogelen van je identiteit, de gelaagdheid van wie je wil en kan zijn – komen voort uit de centrale relatie tussen Gary en Madison.’

Adria: ‘Het leuke is: dit stel creëert een personage voor elkaar, een personage waarmee ze de ander proberen te overtuigen, en eigenlijk is dat per definitie wat je doet op een eerste date. Ze presenteren de meest intrigerende, beste versies van zichzelf. En hun relatie is ook gewoon super hot.’

Soms moet je onlogische beslissingen nemen, er een rommeltje van maken, om te leren leven in het moment

Glen: ‘Ja, haha, dat is ‘ie zeker. Maar serieus, dat is wel belangrijk. Voordat Gary Madison ontmoet, leidt hij niet bepaald een gepassioneerd leven. Hij zit vastgeroest in z’n linker hersenhelft. Soms moet het roer radicaal om – dan moet je onlogische beslissingen nemen, er een rommeltje van maken, om te kunnen genieten en te leren leven in het moment. Voor Gary moest er iemand langskomen die hem zó in de war maakt dat hij overal aan gaat twijfelen, en waarvoor hij bereid is dingen te doen die totaal niet bij hem passen. Seks speelt daar een grote rol in. Er zitten seksscènes in de film die echt sleutelmomenten zijn. Je valt samen met Gary in die relatie, in die heftigheid die zo out of character voor hem is maar zo belangrijk, en daarna denkt hij: waar ben ik in beland?’

De seksscènes zijn behoorlijk intiem, vooral voor een Linklater-film.

Glen: ‘We vonden het belangrijk dat die scènes niet te klinisch werden. We hebben er alledrie veel over nagedacht en ons best voor gedaan, maar Adria’s input heeft het echt naar grote hoogte getild.’

Adria: ‘I did it to myself, I did. Ik kwam met moodboards aanzetten.’

Glen: ‘Met allemaal kunstreferenties en specifieke shots die ze aantrekkelijk vond. Dat hielp enorm, want daardoor hadden we een beeldtaal om op terug te vallen. Het leidde tot hele open, fijne gesprekken over aantrekkingskracht en hoe je iets sexy kan draaien, op een hele veilige, vriendelijke en creatieve manier. Totaal niet pervy.’

Het past ook wel bij jouw werk, Richard, om een seksscène zo waarheidsgetrouw te maken. We zijn hier bij Cineville allemaal groot fan van de manier waarop jij de liefde verbeeldt, van de relatie tussen Jesse en Céline in de Before-trilogie tot de vele vormen van samenzijn en scheiden in Boyhood.

Richard: ‘Ja, als ik dan toch een seksscène ga draaien, dan ga ik ook proberen om het real te maken. Ieder verhaal dat ik vertel is gestoeld op echte ervaringen. We kennen de sprookjes, we hebben de films gezien, maar wat is jóuw waarheid? Dat is mijn stip op de horizon. De Before-trilogie wordt eigenlijk in vier minuten afgerond, als ze ruzie maken, en dat is echt afgrijselijk. Alle breuklijnen worden zichtbaar. Maar dat is óók een weergave van een lange relatie, van je afvragen: is de liefde er nog? Het is een constante onderhandeling, en tot op zekere hoogte een compromis. Ik geef altijd de voorkeur aan een realistische weergave, al is dat niet de meest commerciële keuze want mensen verkiezen graag de mythe boven de realiteit. Zelfs in een verzonnen wereld zoals die van Hit Man zoek ik naar authenticiteit. Het is een ongelooflijk verhaal, maar hopelijk ook écht.’

We kennen de sprookjes, we hebben de films gezien, maar wat is jóuw waarheid?

In veel van je vorige films over de liefde werd er wel wat meer gepraat dan in Hit Man.

Richard: ‘Toen ik begon met films maken wist ik niet wat voor type films het zouden worden. Ik hield gewoon van film, het kon nog alle kanten op. Pas toen ik echt ging schrijven merkte ik waar mijn aandacht naartoe ging, waar ik mijn energie in wilde stoppen, en dat waren gesprekken tussen mensen, in vriendschappen, in relaties. Ik was er zelf behoorlijk door verrast dat mijn personages zoveel praatten, omdat ik dat zelf eigenlijk helemaal niet doe. Ik ben rustig, ik luister liever. Als ik me super op mijn gemak voel heb ik ook een grote mond, maar mijn standaardmodus is die van de stille luisteraar. Dus ja, al dat geklets was voor mij ook een openbaring. Iedere keer dat ik nu een film maak denk ik: oh, of course, daar gaan ze weer. Mijn personages filosoferen, ze práten. En dat is precies wat je in de bioscoop niet moet doen! In een film praat je niet over dingen, je moet ze juist laten zien. Ik moet er dus altijd voor zorgen dat de mensen in mijn films boeiend genoeg praten om het filmisch te maken. Dat is mijn uitdaging.’