Green Book gaat over verzoening, laat daar vooral geen misverstanden over bestaan

Aan het begin van Green Book, de nieuwe film van Peter Farrelly die werd overladen met Oscarnominaties, probeert de zwarte klassieke pianist Donald Shirley de Italiaans-Amerikaanse Tony Lip over te halen om zijn chauffeur te worden gedurende zijn tour door de zuidelijke staten. Tony heeft het geld nodig, maar hij gedraagt zich onaangepast tegenover de plechtige pianist en doet waar hij goed in is: bullshitten.

Shirley lijkt het op prijs te stellen en kijkt hem aan met een twinkeling in zijn ogen. ‘You,’ zegt hij, en in de korte stilte die hij liet vallen dacht een man in de bioscoopzaal zijn zin hardop af te maken, ‘… just got yourself a deal,’ zei hij.

Maar dat was niet wat Donald Shirley zei. Die zei: ‘… will hear from us.’ Ik weet niet waarom de man in de bioscoopzaal het in zijn hoofd haalde dat hij de zin mocht afmaken. Misschien vindt hij wel gewoon dat hij daar recht op heeft, en doet hij dat bij iedere film die hij ziet, maar ik denk dat het ook iets te maken heeft met Green Book zelf.

De film geeft je namelijk geen moment het idee dat je niet weet wat er gaat gebeuren, en laat ook geen misverstanden bestaan over de thematiek. Het is een film over vooroordelen, over racisme, over klasse, en de frictie tussen al die zaken wanneer een witte Italiaan uit de Bronx een zwarte concertpianist door staten met apartheidswetten moet rijden. Die onderwerpen zijn echt, en het is gebaseerd op een waargebeurd verhaal, maar zo voelt het eigenlijk zelden.

De makers willen zo graag een verhaal over verzoening vertellen, dat ze de werkelijke problemen soms lijken te vergeten

De film deed me daarom denken aan Intouchables, ook gebaseerd op een waargebeurd verhaal. De Franse feelgoodfilm uit 2011, waarin een zwarte man uit de banlieue de thuishulp van een verlamde rijke champagnehandelaar wordt, had naar mijn idee namelijk een vergelijkbare verhouding ten opzichte van die onderwerpen. Het verschil is dat in Green Book de rollen zijn omgedraaid, de witte man is de chauffeur van de zwarte man, met alle gevolgen voor de betekenis van dien, maar in de kern vond ik het op dezelfde manier ongeloofwaardig. De makers willen zo graag een verhaal over verzoening vertellen, dat ze de werkelijke problemen soms lijken te vergeten.

Het voelt daarom ook niet alsof je echte mensen ziet, je voelt vooral waarvoor ze staan, en welke bedoeling ze hebben in het verhaal. Het is volgens mij juist die kraakheldere bedoeling die een film Oscarwaardering kan opleveren, en over de nominaties voor Mahershala Ali en Viggo Mortensen valt volgens mij ook niet zo gek veel te twisten, maar dat ook het scenario een nominatie krijgt, daar kan ik niet zoveel van begrijpen.

Het gevoel dat ik bij Green Book had wordt in de film zelf het best samengevat door Donald Shirley. In het Zuiden speelt hij klassieke muziek in zalen waar zwarte mensen niet eens mogen komen, zodat de witte mensen in het publiek zich beschaafd kunnen voelen. ‘Maar als ik daarna weer over straat loop, laten ze weer zien hoe beschaafd ze werkelijk zijn.’