De vruchtbaarheid van een manloze maatschappij in Le semeur

Le semeur (‘De zaaier’) speelt in het Franse dorp La Saule Mort in 1852. Louis-Napoleon heeft net met een staatsgreep zijn macht bestendigd, en dat resulteert in een opstand van Provençaalse boeren. Die opstand wordt neergeslagen door het leger, en daarom worden alle mannen uit het dorp gedeporteerd, de protesten van de vrouwelijke inwoners ten spijt. ‘De noodtoestand is uitgeroepen, mevrouw,’ zegt de soldaat van Louis-Napoleon tegen een van de vrouwelijke dorpsbewoners. ‘Wij mogen alles.’ De vrouwen blijven dus alleen achter: zij moeten het graan oogsten, de geiten hoeden, het water uit de put halen en voor zichzelf en elkaar zorgen.

Die praktische dingen, dat gaat ze prima af. Het probleem: met de verdwijning van alle mannen, verdwijnt ook het toekomstperspectief van de vrouwen. In het afgelegen dorp komt vrijwel nooit iemand langs, dus hun isolement zorgt voor een gebrek aan vooruitzichten. En dan vooral het vooruitzicht op een nieuwe generatie. De zestienjarige Violette maakt zich zorgen dat ze nooit een kind zal krijgen en, eigenlijk erger nog: dat ze nooit seks zal hebben. De biologische klok en/of het libido van de andere vrouwen zorgt ervoor dat ook zij naarstig op zoek gaan naar een oplossing voor het gebrek aan mannen. Het dorp maakt uiteindelijk een afspraak: als er een man zich aandient, zullen ze hem delen. Voor de lol, voor de bevruchting én voor de toekomst.

Als er een man zich aandient, zullen ze hem delen. Voor de lol, voor de bevruchting én voor de toekomst

Wat op zich een slim idee lijkt, verwordt, wanneer die man inderdaad ten tonele verschijnt, opeens tot een enorm problematisch pact. Want wat als die man deze deal eigenlijk helemaal niet ziet zitten? Hoe reageren de vrouwen onderling op hun relaties met de man? De consequenties van de afspraak worden dwingend uiteengezet, en omdat de film vierkant gekadreerd is, wordt deze benauwende en onhoudbare situatie nóg beklemmender. Het tijdsbeeld wordt geschetst door scènes als schilderijen – de filmmakers werden geïnspireerd door het werk van Jean-François Millet.

Le semeur is gebaseerd op een waargebeurd verhaal, dat door de echte Violette Ailhaud werd geschreven (met als titel L'homme semence, vertaald in het Nederlands als De zaaier, door Els Hekkenberg, en in het Engels als The Seed Giver) in 1919, toen ze 84 was. In dat jaar verloor het dorp voor de tweede keer de laatste van haar mannen, als gevolg van de Eerste Wereldoorlog. Ailhaud gaf haar manuscript aan een notaris met de voorwaarde dat het pas in de zomer van 1952 mocht worden gelezen – precies honderd jaar na de gebeurtenissen in het dorp. Ze gaf er expliciete instructies bij: het moest worden gegeven aan haar oudste vrouwelijke nazaat. Zo kreeg de 24-jarige Yveline het in de jaren vijftig handen. Zij bracht het naar uitgever Editions Parole, die het in 2006 besloot uit te geven, waarna filmmaker Marine Francen er deze film van maakte. De toekomst van Violette Ailhaud was een stuk vruchtbaarder dan ze voor mogelijk had gehouden.