De roem kwam vanzelf voor Judy. Maar van een voetstuk is het hard vallen.

Lady Gaga tweette laatst: ‘Fame is prison’. Daar dacht ik aan toen ik Judy keek, de biopic over Judy Garlands opkomst en ondergang, met Renée Zellweger in de tweede rol van haar leven (de eerste natuurlijk als Bridget Jones, daar had ze van mij ook gewoon een Oscar voor mogen krijgen).

Deze film gaat over het begin van Judys carrière, waarin Louis B. Mayer (van Metro-Goldwyn-Mayer Studios) haar, als een soort Harvey Weinstein avant-la-lettre, waarschuwt dat ze niet knap genoeg en te dik is, en dat haar succes totaal afhankelijk is van de MGM Studios – en éigenlijk van hem persoonlijk. Judy heeft niets in te brengen: niet over haar carrière, niet over haar leven, en (nog een Weinstein-moment) niet over haar lichaam. Want dat Judy een meisje is, maakt het allemaal nog een stuk erger. Ze mag niet eten, ze mag nauwelijks slapen en ze wordt vanaf haar zestiende op een dieet gezet van sigaretten, barbituraten en amfetamine. Haar vriendschap met andere kinderen (zoals met kindster Mickey Rooney) wordt zeer actief ontmoedigd. Ze moet vooral beroemd worden. 

Judy Garland was een uitzonderlijk getalenteerde vrouw, acteur, zangeres, dus de roem komt vanzelf. Maar daarmee gaat het ook mis.

Door dat voetstuk ontneem je haar haar menselijkheid

Aan het einde van haar leven en haar carrière zijn het diezelfde verdovende/oppeppende middelen die haar nog (net) staande houden, als zevenenveertigjarige vrouw. En het zijn ook diezelfde wereldvreemde relaties met andere mensen, of eigenlijk, datzelfde gebrek aan relaties met andere mensen, dat ervoor zorgt dat Judy's menselijkheid maar zelden wordt gezien: Louis B. Mayer mag dan wel uit haar leven verdwenen zijn, er zijn genoeg andere impromptu managers/echtgenoten die klaarstaan om zijn plek in te nemen.

Je kunt iemand wel op een voetstuk plaatsen, maar daarmee ontneem je haar haar menselijkheid. Judy probeert zelf nog iets van een persoonlijkheid te bewaken door af en toe een goede grap te maken. Op een feestje bij haar dochter, Liza Minnelli, zegt een andere gast dat het onacceptabel is dat ‘the world’s greatest entertainer’ eenzaam buiten op het balkon staat, zonder drank. ‘Oh,’ antwoordt Judy, ‘is Frank Sinatra er?’ 

Het is opvallend dat Judy nog zo’n gevoel voor humor heeft. De meeste kindsterren hebben dat niet, die hebben nooit geleerd grappig te zijn – dat hoeft niet als je van jongs af aan al van allerlei kanten bewondering oogst. Maar bewondering is niet hetzelfde als liefde. Dat wordt Judy steeds duidelijker. Ze is op zoek naar een gelijkwaardige relatie, maar ontmoet alleen maar fans.

Zadie Smith schreef een essay, Meet Justin Bieber!, over de kindster van mijn generatie. Ze vraagt zich daarin af of Justin Bieber zich nog wel een persoon voelt. Als ster leef je in een andere wereld, in een ander universum. Je leeft niet samen met andere mensen, je verkeert niet in de dagelijkse, saaie, gemiddelde realiteit die bevolkt wordt door gewone mensen. Terwijl dat precies is wat ons menselijk maakt: een mens is geen mens zonder anderen, zegt de Zuid-Afrikaanse Ubuntu-filosofie.

Ze gedijt bij de gevangenis – in ieder geval dat ene uur per avond

Garland schippert tussen deze werelden, de wereld van anderen, en die van roem: ‘I want what other people have,’ zegt ze. ‘I just seem to have a harder time getting it.’ Ze is maar één uur per avond Judy Garland: verder is ze gewoon een mens. Iemands moeder. Iemands vrouw. Maar zo zien haar fans dat niet. En wanneer ze op een podium staat, is dát ook echt haar identiteit. De ster Garland. Ze gedijt bij de gevangenis – in ieder geval dat ene uur per avond.

Judys voetstuk was hoog, haar neergang hard. Fame is prison, zegt het 21e-eeuwse gay icon Lady Gaga (die overigens net als Garland in het ultieme Hollywoodverhaal A Star is Born de opkomende ster vertolkte). Gaga staat in een traditie die Garland onbedoeld begon – waarin de vermenging van roem en destructie en de vermenging van roem met identiteitspolitiek het celebrity-bestaan kenmerken. Maar in tegenstelling tot Judy Garland is Lady Gaga de koningin van het creeëren van haar eigen verhalen, haar eigen persoonlijkheden, haar eigen personages. Net zo getalenteerd als Judy, maar met veel meer zeggenschap en autonomie. Een waardig opvolger, heersend over een ander koninkrijk.