De beweeglijkheid van de Thais-Deense moraal in Heartbound

Sommai is als een moeder voor ze, zeggen de Thaise vrouwen die, net als Sommai zelf, naar het dunbevolkte Jutland emigreren om daar met een Deense man te trouwen.

 De documentaire Heartbound portretteert Thaise vrouwen en Deense mannen, tied together by marriages, zoals de film ze introduceert. Dat klinkt een beetje onheilspellend, maar het is een stuk liefdevoller dan een cynische kijker (zoals ikzelf) in eerste instantie verwacht. 

Sommai werkte vijfentwintig jaar geleden in Pattaya, de stad die toen ook al bekendstond om het veelvuldige (kinder)sekstoerisme. De Deen Niels ging er op vakantie. Voor seks, inderdaad. Sommai zegt over die ontmoeting: ‘Ik verkoop mijn lichaam als dat een beter leven betekent voor mijn kinderen.’ Niels zegt over die ontmoeting: ‘Ik viel voor haar.’ Liefde in tijden van globalisering.

Het is een stuk liefdevoller dan een cynische kijker (zoals ikzelf) in eerste instantie verwacht

In de Deense regio Thy wonen inmiddels 957 Thaise vrouwen, die daar naartoe zijn gegaan om een leven op te bouwen met een Deense man. Sommai is de sleutelfiguur in deze bevolkingsgroei: zij koppelt vrouwen uit haar Thaise dorp aan Deense mannen. Soms neemt zij het initiatief, soms een man. Kjeld, een verlegen Deen, plaatste bijvoorbeeld zelf een contactadvertentie voor een Thaise vrouw, waarin vooral de praktische kant van de liefde wordt genoteerd: ‘Ik werk in een plasticfabriek en heb een auto.’ Zijn toekomstige echtgenote Kae komt naar Jutland zonder met Kjeld te kunnen communiceren, maar gelukkig heeft ze een woordenboek. Ze is op zoek naar een rustig leven met iemand die goed voor haar is. Jaja, denkt de cynische kijker (ik), hij wil alleen met haar naar bed. Maar zo geïnteresseerd in seks blijkt Kjeld helemaal niet te zijn. Daar gaat het hem niet om. Kjeld wil graag samen met iemand leven, heeft nog nooit een vriendin gehad, en weet eigenlijk totaal niet hoe hij dat moet aanpakken. Zijn ouders staan helemaal achter zijn beslissing, en laten dat op hun eigen, semi-racistische manier op de huwelijksdag van Kjeld en Kae weten: ‘We hebben helemaal niets tegen jou.’ Kae kijkt de andere kant op, aangezien deze speech in het Deens is en zij dat niet spreekt. Gelukkig maar.

Met iedere scène wordt duidelijk dat in dit verhaal niets echt eenduidig is. Werken in Pattaya is een hel, maar de Thaise die er naartoe gaat om te werken, moet ook lachen als ze hoort hoeveel geld zo’n man over heeft voor een striptease. En als ze praat over een eventueel huwelijk met een Westerse man, zegt ze: ‘Ze zijn zo knap, met hun blauwe ogen. En hij moet wel een beetje oud zijn, het liefst. Die zijn betrouwbaarder.’

Liefde is transactioneel, maar daardoor niet per se minder oprecht

Deze film schuift allerlei stereotypen opzij. Willen mannen alleen seks? En vrouwen niet? Doen deze vrouwen het voor het geld? Doen deze mannen het uit eenzaamheid? Hun motivaties lijken een stuk minder simplistisch.

De vrouwen in Heartbound hebben weinig opties in het leven: in hun Thaise dorp zijn ze afhankelijk van hun (drinkende, drugsgebruikende en/of gewelddadige) echtgenoot en in Pattaya kunnen ze geld verdienen, maar moeten ze daarvoor wel de prostitutie in. En hoewel ze dat soms met humor kunnen ondervangen, is dat nog steeds iets wat je je familie liever niet vertelt: ‘Wat kan je doen? Zo is het leven,’ aldus een van de vrouwen. Een huwelijk met een Deense man – die ook best voor de kinderen wil zorgen, en haar liefdevol behandelt – lijkt dan zo slecht nog niet.

Regisseurs Janus Metz en Sine Plambech weten in Heartbound dit morele moeras op een antropologische manier in beeld te brengen. Zonder oordeel, zonder succesverhaal of een ander kunstmatig narratief. Het leven is namelijk niet zo zwart-wit. En dat is wellicht het enige wat in deze documentaire écht duidelijk naar voren komt.

Heartbound geeft een fascinerende inkijk in de relaties van deze mannen en vrouwen. Liefde is transactioneel, maar daardoor niet per se minder oprecht: ze zijn allemaal op zoek naar een beter leven, samen.