Emma zag 11 Friese Fonteinen en heeft wat tips voor bestuurlijk Nederland

11 Friese Fonteinen. Toen ik door de lijst van aankomende films bladerde, viel de titel toch vooral op in zijn glorieuze saaiheid. Erger kan het eigenlijk niet, of het moet 12 Drentse Glasbakken zijn*,* en toch was ik benieuwd. Ik ben geboren in Leeuwarden en ik las gistermiddag in de Volkskrant dat Friesland volgens de Lonely Planet een onontdekt pareltje is. In navolging van mijn dappere collega op Frieslandsafari, moest ik mijn geboortegrond toch een kans geven – per film dan hè, rustig aan.

Het werd allesbehalve saai: 11 Friese Fonteinen is een fijne, kleine tragedie over een beeldschone botsing van culturen. Regisseur Roel van Dalen volgde twee jaar lang de voortgang van een kunstproject, waarbij in 11 Friese steden fonteinen van internationale kunstenaars werden geplaatst. Niet zonder slag of stoot, want er komt verandering die 'van bovenaf' is bekokstoofd en te maken heeft met non-Friezen. Oorlog dus, tussen grootstedelijk galerievolk met moeilijk schoeisel en mannen met vishandels en fleecetruien. De artistiek directeur van het project, de goedbedoelende Anna Tilroe, spreekt bestuurlijke Escherfiguren uit als: 'Zonder draagvlak van de bevolking gaat het niet werken,' maar ook: 'Inspraak van de bevolking moet je niet hebben.' Dus wel draagvlak, maar geen inspraak. Petities! Protest! En: een aantal bewoners die op eigen initiatief een piemelfontein bouwden. Prima fontein, overigens.

Oorlog dus, tussen grootstedelijk galerievolk met moeilijk schoeisel en mannen met vishandels en fleecetruien

De kritiek van de bewoners op de kunst laat zich in twee categorieën opdelen: 1. Het lijkt nergens op. 2. Het lijkt precies op dat ene. Ik dacht aan de verklaring van onze Strijder tegen de Moderne Kunst, Thierry Baudet, die onlangs nog machteloos bij een kunstwerk in de Tweede Kamer stond en zei: 'wat het moet voorstellen weet niemand'. Baudet heeft aangekondigd vanuit zijn positie in de kunstcommissie flink lenteschoonmaak te gaan houden in de collectie. In de documentaire is juist een conference van Jan Jaap van der Wal opgenomen, die de betrokken burger op het hart drukt: alles went. De kunstenaar heeft altijd gelijk, ergens in de toekomst, want de Eiffeltoren was ook niet meteen populair. De Friezen in de zaal fronsen. Terecht: niet alle kritiek op kunst is gezeur van mensen die het nog niet hebben begrepen.

Kunst verdeelt, en dat is mooi. Met dat uitgangspunt heb ik wat oplossingen voor bestuursproblematiek bedacht, voor een soepel gemeentelijk kunstbeleid.

1. Beeldvorming: benadruk als overheid dat kunst meestal niet leuk is. Behandel het als belasting, een noodzakelijk kwaad. Maak als overheid Postbus 51-spotjes, bijvoorbeeld: Kunst, gun het een ander. 

2. Geen enkel overleg met bewoners voeren. Het geld dat daarmee wordt bespaard, wordt gestoken in meer kunstwerken. Voer een gedoogbeleid voor kunstvandalisme. Gemeentelijk motto: geen plein zonder fontein, geen perk zonder beeldhouwwerk. Hierna in de praktijk ontdekken welke kunst beklijft en welke in de fik wordt gestoken. 

3. Voor elk kunstwerk in de openbare ruimte een tweede kunstwerk maken dat door bewoners is bedacht. Laat voor een grote ceremonie Thierry Baudet en Jan Jaap van der Wal langskomen, die een touwtrekwedstrijd doen. Aan beide uiteinden van het touw zit een groot gordijn gebonden, dat over een van de kunstwerken ligt: wordt Thierry omver getrokken, dan onthult hij daarmee het kunstwerk van Jan Jaap en vice versa. Het verliezende kunstwerk wordt begraven op het kerkhof van de plaatselijke kerk. 

4. Opletten op de garage sale van de Tweede Kamer. Op Baudets smaak afgaande, kunnen er interessante dingen bij zitten.