De Break Up Bioscoop Binge

De 26-jarige Chinese Tan Chen bleef na haar break up zeven dagen lang, 24 uur per dag in een KFC om te herstellen. Een vriendin van me ging een week in een klooster mediteren voor ze zich weer zichzelf voelde. ‘Je moet dan uren achtereen héél stil zitten op de grond, tot het overal pijn doet’, zei ze. Ook ík moest uit huis, maar aangezien ik niet van gefrituurde kip of verveling hou, besloot ik maar ergens anders héél stil te gaan zitten: in de bioscoop. Stilzitten doet bij films van een zekere lengte ook best een beetje pijn, en ik verdreef de tijd liever met andermans gedachten dan mijn eigen.

Bij een volgende therapeutische koffiesessie waarschuwde een andere vriend vast: ‘Als je verkering uitgaat word je een monomane eikel. Alles, nee werkelijk alles, gaat ineens over je verloren verkering.’ ‘Koffie… dat dronken wij ook altijd samen’, zuchtte ik boven een steeds traanrijker kopje, en zwaaide naar de hond in de hoek van de koffietent – ‘zo’n hond zouden wij ook nemen...’. Ja, mijn vrienden verdienden wel een middagje vrijaf van mij. Nog altijd hopende op een gezonde dosis escapisme dwaalde ik dus naar De Filmhallen. Ik zwierf van film naar film, en inderdaad: die krengen bleken allemaal over mijn mislukte relatie te gaan. Zelfs de films over asielzoekers, blinde dames of quantum-ruimtereizen.

Film #1: Interstellar en de waarschuwingslampjes

De tot voor kort gepensioneerde superpiloot Cooper (Matthew McConaughey) is in Interstellar uitverkoren om ergens in het heelal een bewoonbare planeet voor de mens te vinden. Die onderneming, ingepakt in Christopher Noliaanse meta-waanzin op heelalformaat, brengt je sowieso een drie uur durende dollemansrit. Voldoende zitpijn dus, dat wel, maar wat heeft je gebroken hart eraan? Moet je het doen met knallers als die van Coopers collega Dr. Brand (Anne Hathaway): ‘Love is the one thing that transcends time and space’? Goddank niet.  

Je moet goed opletten als Cooper en Dr. Brand in de derde akte in een vrij onverklaarbare sequentie ene Dr. Mann (Matt Damon) gaan ophalen op een schijnbaar voor leven geschikte planeet. Fijn, mensheid gered. Maar wacht - plottwist! De planeet ís niet voor leven geschikt. De boosaardige Dr. Mann wilde gewoon gered worden en steelt hun ruimteschip! ‘Pas op!’ zegt Cooper nog, als Mann de Ranger 1 aan het Endurance-station probeert te koppelen. Want ja, een ruimtemissie is een oneindig complexe zaak: op lichtsnelheid moet dat schip heel precies op de Endurance afkoersen, zodat alle haken en tentakels zich als een soort ruimtetechnisch Tupperware-systeem om de poort kunnen sluiten. Mann vliegt. Rode lampjes beginnen te branden, waarschuwingssignalen loeien. Mann vliegt door.

Een relatie tussen twee mensen is zoiets als zo’n ruimteschip-koppeling. Er moeten aan beide zijden ongeveer een miljoen schroefjes, haken en tentakels op het juiste moment en de juiste plaats uitvouwen, aanvliegen en klikken, om veilig te kunnen aankoppelen en vrolijk verenigd verder te vliegen door de ruimte. Negeer de signalen van je spaceship niet.

Les #1: **Vlieg niet door als de waarschuwingslampjes branden en alarmsignalen klinken. Abort mission.

Film #2: St. Vincent en de relativerende Murrayblik

Bill Murray is het soort acteur dat door zijn cv en cultstatus nooit meer helemaal niet Bill Murray kan spelen. De ironie lijkt in alle vouwen van zijn gezicht te zijn getrokken. Zelfs als hij poseert met een versgetrouwd stel kan ik me niet onttrekken aan het idee dat de tweemaal gescheiden acteur betwijfelt of het een succes zal worden. Murray is dan ook de enige die de rol van de fulltime klojo Vincent McKenna in het toch wat voorspelbare *St. Vincent *had kunnen vertolken. Want natúúrlijk zal het iele buurjongetje Oliver een goed hart in Vincent ontdekken. Spoiler? Er is nog nooit een film gemaakt over een botte hork die aan ’t eind van de film nog steeds een botte hork was.

Nu kun je uit deze coming of high-age de boodschap aflezen, dat iedere eikel ergens ook een onbegrepen lieverd is. Ware het niet dat Bill Murray (een zooitje) als Vincent McKenna (ook een zooitje) onder de aftiteling al rokende een geweldige performance van Shelter from the Storm van Bob Dylan geeft, en je aan de Murray-blik ziet: ‘ook al ontwaarde dat joch ergens iets aardigs in mij, ik zal morgen en de dagen daarna gewoon óók weer een lul zijn en overal heibel schoppen.’ Murray’s kop relativeert elk sentiment. Murray’s kop relativeert het idee dat iedereen diep van binnen een onbegrepen lieverd is. Dat alles aan 't end goedkomt. Murray’s kop zegt: ik moet het allemaal nog maar zien. De gelatenheid waarmee hij dat doet, daar neem ik graag een voorbeeld aan. 

Les #2: Het leven is een zooitje. Schuilen kan niet (zie Dylan). Dus ga lekker achterover zitten en zing bijvoorbeeld een lied van Bob Dylan.

Film #3: Samba en het happy end is pas het begin

Vanaf de eerste ontmoeting tussen asielzoeker Samba en hulpverleenster Alice spatten de vonken ervan af. Alice's door de wol geverfde collega adviseert: ‘Raak niet te zeer betrokken’, maar Alice doet dat tóch. Ongeacht het einde van de film, zal ik even vertellen hoe ík denk dat de kansen liggen voor het duo. Hij heeft door het vluchten, het nomadenbestaan, afwijzingen en onderbetaald beulen waarschijnlijk een posttraumatisch stresssyndroom opgelopen. Zij blijft fungeren als zijn hulpverlener en kostwinner. Híj snapt dan weer niet dat zij van die superdure koffiecups bestelt.

Cynisch? Ooit deed een kennis van me mee aan dat programma, Grenzeloos Verliefd. Jaren later zocht Grenzeloos Verliefd hun oude deelnemers nog eens op voor een update-uitzending. Het stel was na een lange bittere toestand uit elkaar en zelfs zozeer met elkaar gebrouilleerd, dat ze niet meer wilden meewerken. De mensen van *Grenzeloos verliefd *zonden het volgende uit: ‘M en G. zijn nog steeds gelukkig samen.’ Televisie, lieve mensen. Hoe leuk dat verhaal van die Braziliaanse mandenvlechter en Nederlandse pabo-studente ook is: het is een sprookje. Het enige échte happy end in de filmgeschiedenis is voor dat bejaarde paartje dat in Titanic tegelijk sterft. 

Les #3: Na het happy end, als hij en zij elkaar krijgen, begint het echte leven pas (en zullen alle verschillen die hen voorheen weerhielden er gewoon nog zijn). 

Film #4: Wild Tales en de praktijk van de jungle

De zes losse verhalen in *Wild Tales *spelen zich af in decors van wegrestaurant tot slooppand en designvilla, maar hebben één ding gemeen: de karakters worden tot waanzin gedreven door hun medemens. En zeg eerlijk, op sommige dagen is het toch heel voorstelbaar dat je die irritante bumperklever eens met je fourwheeldrive de plomp inschuift? Afijn, als je niet allrisk verzekerd bent, kun je er in *Wild Tales *voordelig van genieten. Of zie je liever hoe een bruidje de secretaresse waarmee haar man zoveel moest ‘overwerken’ van repliek dient? *Wild Tales. *

Niemand heeft het ooit slecht met elkaar bedoeld, en tóch gaat alles op spectaculaire en onherroepelijke wijze mis. Wild Tales toont enerzijds de mens als wild dier, dader en egoïst, niet belemmerd door beloftes en nauwelijks afgeleid door dat sprankje beschaving. Anderzijds zien we het slachtoffer dat de mens maakt, een slachtoffer dat zelf net zo goed dader wordt, vechtend om zelfbehoud en een beetje, beetje trots. Alle dieren even dom. 

Les #4: (bijna) alles gaat (bijna) altijd mis – de regels van de jungle zijn vele malen simpeler dan de praktijk. Gelukkig is dier zijn ook een opluchting: vergeef je ex zijn zonden, en vergeef jezelf dat je hem hebt geslagen.

**Film #5: Blind en de onontkoombare blinde vlekken **

De blinde Ingrid durft niet meer naar buiten, maar is ook binnen haar appartement haar angsten niet de baas. Ze ziet namelijk nog wél in haar dromen en gedachten, en voor haar geestesoog ontvouwt zich een scenario waarbinnen haar diepste angsten waarheid worden. Haar man bedriegt haar en Ingrid is mikpunt van collectieve spot. Alles is mogelijk in het ontbrekende stuk wereld, dat stuk dat Ingrid niet ziet. 

Zo gaat *Blind *over het vertrouwen waar je je op moet verlaten, voor élke betekenisvolle relatie. Alles dat je niet kunt zien of weten vul je als vanzelf op, met beelden, met tweede- of derdehands informatie. Als je verraden wordt, moet je een nieuw verhaal verzinnen, een nieuwe ontbrekende wereld. Wat je aannam dat waar was en goed moet je opvullen met nieuwe waarheden: Ingrid vult ze in met angst en daarmee wordt haar wereld alleen maar kleiner. Natuurlijk is kiezen tussen wantrouwen en vertrouwen soms moeilijk. De wereld is een bandeloze bende en iedereen kan je verraden of verlaten. Maar hou het redelijk: de kans dat je vrienden en geliefden in een complot tegen je samenspannen is klein. 

**Les #5: Er is kans dat iedereen die je kent maandelijks bijeenkomt in een voodoo-sessie, waarbij ze in jou-vormige poppetjes prikken. Maar aan die fantasie heb je weinig. Blijf je hardnekkig voorstellen dat ze jouw poppetje aaien en aanbidden. **

Film #6: Aanmodderfakker en de huilende langstudeerders

Volgens scenariste Anne Barnhoorn staat lamstraal en eeuwige student Thijs uit Aanmodderfakker symbool voor een moderne ontwikkeling: twentysomethings worden steeds ouder voor ze eindelijk eens volwassen worden. Ze worden thirtysomethings. Iedereen wil zo lang mogelijk studeren, in het moment leven en schulden maken om nooit af te betalen.

Nou heb ik geen Peter-Pansyndroom en vind ik de gedachte aan een torenhoge hypotheek op mijn schouders toevallig heerlijk. Maar met mijn negen jaar studieduur en mijn gebrek aan kinderen, koophuis of succeshuwelijk ben ik ergens ook wél een Thijs. Net als Thijs laat ik die blauwe enveloppen lekker liggen tot ze in de papierbak mogen. En net als Thijs wilde ik deze week in bed kruipen en door mijn moeder worden verpleegd. Door Thijs en zijn jeugdwee voelde ik me eventjes íets minder een sukkel. Hoi, ik ben Emma, en ik ben een Aanmodderfakker. Hoera!

Les #6: Soms mag je je dekbed om je schouders binden als Supermancape en in een bloemenbed huilen om je verloren jeugd.

Film #7: Pride en nu even je bek houden

In Pride gaan strijders voor de homorechten in de jaren tachtig een onverwacht verbond aan met de stakende mijnwerkers. Allemaal superboeiend en belangrijk natuurlijk, homorechten, maar wat had het in vredesnaam met mijn gebroken hart te maken?

Les #7: Niets. Sommige films hebben gewoon niets met je gebroken hart te maken. Soms moet je even ophouden over je break up te praten.

** **