Pas toen ik in Yosemite op een uitzichtpunt zonder hekken stond en naar beneden keek kwam ik erachter dat ik hoogtevrees had. Misschien was ik nog nooit hoog en onveilig genoeg geweest om het te kunnen ervaren, misschien kreeg ik het die dag plotseling en kom ik er de rest van mijn leven nooit meer vanaf.
Buurman in de Bios
Van Free Solo krijg je hoogtevrees, maar leer je ook los te laten
In Free Solo beklimt Alex Honnold een granieten rotswand van 900 meter - zonder touw. Dat is enger dan een horrorfilm, omdat het écht is. En omdat er mensen van hem houden.
Tip van Erik
Free Solo
Het verhaal van Alex Honnold, een rotsklimmer die droomt van de beroemdste rotswand van de wereld, de El Capitan in Yosemite National Park.
Deze week zat ik zwetend naar datzelfde Yosemite te kijken in Free Solo, een documentaire over de bergbeklimmer Alex Honnold. Hij wil de eerste zijn die de ruim 900 meter hoge granieten bergwand El Capitan beklimt, zonder touw. De beelden van zijn beklimming waren adembenemend. Tijdens de film greep ik me meerdere keren vast aan mijn bioscoopstoel, met handen die waarschijnlijk veel zweteriger waren dan die van de man op het scherm, hoewel hij daadwerkelijk honderden meters boven de grond hing.
De gedachte dat één fout hem fataal zou kunnen zijn, terwijl ik op een slechte dag wel eens struikel over een stoepje, vulde mij plaatsvervangend met hoogtevrees. Maar in de documentaire maken doktoren uit een MRI-scan op dat Honnolds amygdala, het deel van zijn hersenen waarin onder andere angstprikkels worden verwerkt, vrijwel geen activiteit vertoont.
Iedere minuut van de beklimming wist ik: als Alex Honnold misgrijpt, valt ‘ie te pletter
Het is een speciaal soort sensatie als een film me niet alleen weet te interesseren, maar ook een fysieke reactie bij me los weet te maken. Zoiets wordt in horrorfilms zo vaak herhaald dat het een trucje wordt, maar ik kan me van de afgelopen tijd vooral herinneren dat ik mijn adem inhield tijdens de fysieke beproevingen van Hugh Glass in The Revenant, of hoe ik me tijdens Dunkirk, net als de personages, uit reflex al schrap zette wanneer ik een bommenwerper hoorde naderen.
Een groot verschil is dat Dunkirk en The Revenant fictiefilms zijn, of op zijn minst een geënsceneerd naspelen van de realiteit, waardoor de spanning veel nauwkeuriger gevormd kan worden. Free Solo is echt. Iedere minuut van de beklimming wist ik: als Alex Honnold misgrijpt, valt ‘ie te pletter.
Toch is de film veel meer dan die spectaculaire sensatie. Op een bepaalde manier was het een van de spannendste horrorfilms die ik heb gezien, maar die spanning was ook en vooral emotioneel.
Alex en zijn vriendin Sanni in Free Solo
Alex scrollt angs nieuwsberichten van andere klimmers, kennissen van hem, die stierven tijdens het klimmen. Hij zit daar niet lang mee, dat is niet hoe hij in elkaar zit, maar om hem heen zie je allemaal mensen die hun hart vasthouden als het gaat over zijn plan om El Capitan te beklimmen. Als hij eenmaal gaat, durft een van de cameramannen, een van zijn vrienden, niet eens te kijken.
Alex’ vriendin, Sanni - die een grote rol speelt in de film maar over wie je verder niet veel te weten komt - is wat dat betreft de beste verbeelding van een veel diepere angst dan hoogtevrees: je wil niemand van zijn doel weerhouden, zeker niet iemand van wie je houdt, maar wat doe je als dat doel levensgevaarlijk is, en eigenlijk ook onbegrijpelijk?
Peter Buurman
Als hij niet in de film zit, is columnist Peter Buurman redacteur bij De Speld, maakt hij podcasts en schrijft hij verhalen. Hij houdt van films over het bovennatuurlijke (Villeneuve, Lynch, Miyazaki) en juist het diep menselijke (Herzog, Von Trier). Voor Cineville schrijft ’ie om de twee weken over films die hem in de war brengen.
