Het is bij de recensies van Bloed, Zweet & Tranen een aantal keer opgeschreven: André Hazes was een ordinaire volkszanger, tot hij door John Appels documentaire Zij Gelooft in Mij (1999) ‘salonfähig’ werd gemaakt. Dat zal voor een bepaald slag mensen vast gelden, maar er valt wel het één en ander op af te dingen. Enerzijds was Hazes heus voor Appels film ook al zeer geliefd in brede lagen van de bevolking. Wie hem ziet, wie hem hoort, weet dat hij de real deal tegenover zich heeft. André Hazes was een soulman, je zal hem nooit verwarren met Koos Alberts (aan de ene kant) of Marco Borsato (aan de andere). Zijn met een rijmwoordenboek op schoot geschreven songteksten leggen het af bij de manier waarop hij het brengt.
Anderzijds was Hazes eind jaren negentig dusdanig op zijn retour – geen toptienhit meer sinds het suffe vakantiedeuntje ‘Zomer’ in 1991 – dat het geen wonder is dat een aangrijpende film als Zij Gelooft in Mij (en een bepaald reclamespotje, gemaakt door latere BZ&T-regisseur Diederick Koopal) voor een flinke opleving zorgde. We moesten er even aan herinnerd worden wat een fenomeen hij is. Hijzelf waarschijnlijk ook. De hits keerden niet meer terug (tijdens zijn leven), maar de adoratie des te meer. Die is niet meer opgehouden ook.
Hoewel de release van Zij Gelooft in Mij een boost voor Hazes’ carrière betekende, wordt er in ’s mans nieuwe biopic niet naar verwezen. De hele jaren negentig ontbreken sowieso, Koopal kiest voor drie perioden: Hazes’ vroege jeugd in de Amsterdamse Pijp, zijn hoogtijdagen in de jaren tachtig en de aftakeling begin deze eeuw. De film begint in 1979, met Hazes als ‘de zingende barkeeper’. Drie jaar eerder heeft hij een grote hit gehad met ‘Eenzame Kerst’, maar hij ambieert geen carrière als smartlappenzanger. Hij heeft er dan bij wijze van spreken al een hele biopic opzitten: geflopt kindsterretje, twaalf ambachten en dertien ongelukken, vader geworden, getrouwd en gescheiden.
De blikjes bier die de zanger tijdens de film naar binnen tikt zijn niet te tellen.
Platenproducer Tim Griek, met geweldige poedelpruik gespeeld door Fedja van Huêt, overtuigt hem toch weer een nieuwe plaat te maken. Dat wordt ‘’n Vriend’, en als Frits Spits de single op Hilversum 3 enthousiast aankondigt met ‘dit is geen smartlap, dit is geen levenslied, dit is levenspop!’, weet je: missie geslaagd. Hazes’ tweede lp met Griek, Gewoon André (1981), is de echte doorbraak. Ik had trouwens best iets meer willen weten over die muzikale transformatie, en eigenlijk ook wel over Hazes’ relatie met zijn tweede vrouw Ellen (en zijn twee oudste kinderen Nathalie en Melvin, die niet eens genoemd worden).
Hazes’ vader Joop is de bad guy in Bloed, Zweet & Tranen, een huistiran die zijn vrouw en kinderen slaat, schopt en uitscheldt. Geen wonder – lijkt de boodschap – dat André opgroeit tot een onzekere, eenzame man, een bittere egocentrist en een gigantische alcoholist. De blikjes bier die de zanger tijdens de film naar binnen tikt zijn niet te tellen. Bloed, Zweet & Tranen is geen flatteuze film. Een wonderlijke scène in een Chinees restaurant lijkt alleen te bestaan om te laten zien dat Hazes óók nog een racist was. Ik wil het eventueel best geloven, maar was dit echt nodig?
Zeg maar niets meer
De performance van Martijn Fischer als André Hazes is ongelooflijk. Hij krijgt het voor elkaar om een overbekende persoon te spelen en je toch te laten vergeten dat je naar een acteur kijkt. Op één detail na: zijn stem, de enige reden waarom we het überhaupt over Hazes hebben. Je hoort de echte André Hazes helaas niet in de bioscoop. Zij Gelooft in Mij is een fascinerende documentaire, Bloed, Zweet & Tranen is een boeiende film. Maar het enige van Hazes wat je écht moet zien is zijn optreden in het Amsterdamse Concertgebouw, op 28 december 1982 opgenomen door de VARA. Op tweederde van het concert zingt Hazes ‘Zeg Maar Niets Meer’, een nummer van Gewoon André.
In de film spot hij tijdens het zingen van dit nummer zijn vader op het balkon van het Concertgebouw. Op de tv-opname kan je duidelijk zien dat dat niet mogelijk is, maar het werkt in de film en dat telt. De songtekst (gecomponeerd op de melodie van Lesley Gore’s feministische anthem ‘You Don’t Own Me’ uit 1963) krijgt ineens een andere betekenis. In 1982 lijkt er niks bijzonders met Hazes aan de hand, maar Fischer-als-Hazes krijgt het halverwege het nummer goed benauwd. ‘Zeg Maar Niets Meer’ is geen sneu breakupliedje meer (‘jij was al maanden niet van mij’). Het is een afrekening geworden met de beul uit zijn jeugd: ‘Als het mij straks beter gaat...’ (Lees: nu, hier, terwijl ik – IK - optreed in het motherfucking Concertgebouw) ‘...hoop ik dat je voor me staat / En dan zie ik jou niet staan, en zeg dat je beter kunt gaan’.
Na afloop van het concert, een hoogtepunt in zijn leven, zit Hazes in zijn eentje boos in de kleedkamer. Een biertje, uiteraard, binnen handbereik. Tim Griek is de enige die binnenkomt en Hazes is kwaad op hem, omdat hij vader Joop in het Concertgebouw heeft binnengelaten. Die was niet gekomen omdat hij zo trots was, weet Hazes, maar om zijn zoon ‘uit te dagen’. ‘Ik stond er helemaal alleen voor.’
De film eindigt in de aanloop naar Hazes’ laatste concert, op 25 juni 2004 in de Amsterdam Arena. Drie maanden later is hij dood, slechts 53 jaar oud, en na afloop van Bloed, Zweet & Tranen kan je niet anders concluderen dan dat de drank en de stress een einde aan zijn leven hebben gemaakt. Dat de film eindigt met ‘Laat Mij Zo Leven’ van zijn laatste album Strijdlustig (2002), een oefening in jezelf fataal voor de gek houden, is meer dan een beetje wrang.
Bloed, Zweet & Tranen is nu te zien. Kijk hier voor de draaitijden.
Lees meer columns van Job, bijvoorbeeld over Timbuktu, Wild, Selma, Girlhood en Rihanna, Birdman, P’tit Quinquin, Free Range, The Riot Club, The Hunger Games: Mockingjay - Part I en Mommy.
En voor meer filmmuziek check je de Spotify Cineville Playlist van Job:
